Gospođo predsedavajuća, dame i gospodo narodni poslanici, gospođo ministre Malović, podneo sam amandman na član 3. Predloga zakona o sedištima i područjima sudova i tužilaštva, da se u članu 3, tačka 14. briše i dodaju nove tačke, koje glase: ''Opštinski sud u Kruševcu, Opštinski sud u Aleksandrovcu, Opštinski sud u Brusu, Opštinski sud u Varvarinu za teritoriju opštine Varvarin i Ćićevac, Opštinski sud u Trsteniku''. Tačka 27. se briše i dodaju se nove tačke, koje glase: ''Opštinski sud u Prokuplju za teritoriju opština Prokuplje, Blace, Žitorađa i Merošina i Opštinski sud u Kuršumliji''.
Mi ovde već četvrti dan raspravljamo o amandmanima na Predlog zakona o sedištima i područjima sudova i tužilaštava. Imamo 124 amandmana, koje su podneli članovi, odnosno poslanici opozicionih stranaka i poslanici vladajućih stranaka, što ukazuje na to da sam Predlog zakona nije dobar, a amandman naše uvažene koleginice Milice Radović je najbolji predlog rešenja – da se ovaj zakon koji je vezan za mrežu sudova povuče.
Inače, kada pričamo o mreži sudova i o ovom amandmanu koji sam podneo, pre svega bih se osvrnuo na dve opštine koje su izuzetno značajne, i u strateškom smislu, i u smislu neke perspektive za Republiku Srbiju. Tu mislim na opštine Kuršumlija i Brus, koje se oslanjaju na AP KiM, koje su od izuzetnog, ponavljam još jednom, strateškog značaja.
Kada pričamo o opštini Kuršumlija, ona se administrativnom linijom od 105 km oslanja na AP KiM. To je jedna od najvećih teritorijalnih opština u celoj Srbiji, jer ima 952 kvadratna kilometra. Ono što je zabrinjavajuće, jeste da je po popisu iz 1953. godine imala 39.772 stanovnika, a po popisu iz 2002. godine – 21.608 stanovnika, što ukazuje na jednu opasnost, jedan trend, da ogromni prostori ostaju nenaseljeni, bez ijednog žitelja, odnosno građanina na tim prostorima.
Opština Kuršumlija ima 89 naselja i mesto Kuršumlija. Zabrinjavajuće je i to što već imamo četiri naselja, odnosno nekada naseljenih mesta, u kojima ne živi više nijedan stanovnik.
Pre nego što kažem nešto o posledicama ovakve odluke i ovakvog predloga zakona o mreži sudova, rekao bih par reči o opštini Brus, koja se, takođe, linijom u dužini od 27 km, oslanja na AP KiM. Po popisu od 1953. godine, opština Brus je imala 25.585 stanovnika. Opština Brus je 2002. godine imala 18.767 stanovnika. Iz iznetog se vidi da je veliki broj stanovnika napustio ova područja i da, mahom, u naseljenim mestima u ovim opštinama žive, odnosno egzistiraju staračka domaćinstva.
Inače, opština Brus je jedna od teritorijalno većih opština, jer ima 606 km2 površine i 58 naselja. Ono što je indikativno i opasno kako za opštinu Kuršumlija, tako i za opštinu Brus, jeste da u ovim opštinama postoje mesta koja su udaljena od sedišta opštine, ili Brusa, ili Kuršumlije, čak i više od 50 km.
Sada bih nešto i o značaju institucija za ove opštine, kako u ekonomskom, tako i u političkom smislu. U malim opštinama, kada kažem malim opštinama, opštinama sa malim brojem stanovnika, veoma je loša poruka za te opštine i za te stanovnike ako se gase neke državne institucije, jer to zabrinjava građane tih opština, iz prostog razloga što se plaše da će sutradan da se ugase i škole i zdravstvene ustanove.
To je loša poruka za građane tih opština, jer oni ovo shvataju kao poruku: vi ne zavređujete da imate sud, vi ste građani drugog rada, mi ne računamo na vas, što ima još jednu posledičnu vezu sa svima onima koji su investirali u te opštine, a i sa budućim investitorima.
Mislim da je zakonodavac i predlagač zakona morao da vodi računa o specifičnosti svih sredina, o čemu su svi narodni poslanici, pre svega, opozicije, pričali ovih dana, o značaju sudskih institucija i mreže sudova, manje-više, za svaku sredinu na teritoriji Republike Srbije. Jedan deo poslanika vladajuće koalicije je rekao i ukazivao i da, pored ekonomske, ovde postoji i jedna politička priča, koja može da ima u dogledno vreme neke loše posledice po ove opštine.
Predsednik Vlade gospodin Cvetković je u svom ekspozeu pred nama, 7. jula, rekao da će Vlada da se stara o ravnomernom regionalnom razvoju, a upravo ovo ukazuje da se vrši strahovita centralizacija, jer se, od 138 sudova u Srbiji, gasi 104 i ostaju samo 34 suda sa statusom osnovnih sudova, a ostalo su sudske jedinice.
Ovde ne leži ni priča o ekonomičnosti, iz prostog razloga, što izmeštanje sudova u sedište okruga vuče za sobom i to da se povećavaju troškovi, kako za one građane koji žive u opštinama u kojima se gase opštinski sudovi, tako i za samo sudstvo, zato što sama udaljenost kod jednih proizvodi troškove dolaska u osnovne sudove, a kod drugih proizvodi troškove na taj način što sudije moraju da odlaze u udaljena mesta, konkretno, za ove okruge o kojima pričam, to je preko 50, 60 i 100 km, kao i tumači, veštaci, a da ne pričamo o faktoru vremena za izvođenje materijalnih dokaza. Jer, ako iz sedišta okruga treba da odu sudije na određena mesta gde postoje određena krivična dela, onda postoji opasnost vremena kao faktora, gde mogu da se određeni dokazi izgube.
Kao što je i moj uvaženi kolega Šami rekao pre par dana, mislim da ovde postoji opasnost da imamo sindrom spržene zemlje, koji su primenjivali pojedini osvajači, a to znači, upravo, da se gase naselja, da ljudi napuštaju svoja ognjišta.
A, ljudi napuštaju ognjišta kada nemaju institucije, pogotovo u malim mestima, gde je većina ljudi zaposlena u, kako državnim, tako i lokalnim institucijama, i imamo onaj deo koji se bavi poljoprivrednom delatnošću.
Gospođo Malović, vi ste ovde kao jedan od razloga za opravdanost ovog predloga zakona naveli i uticaj lokalne sredine. To je nešto što nije dobro, jer, pre svega, vi na taj način diskreditujete sudije koji žive u tim sredinama.
Istovremeno ću vas podsetiti na onaj primer koji sam naveo za Okružni sud u Kruševcu, koji je istog dana doneo dve različite presude po osnovu istog predmeta – oduzimanja mandata odbornicima DS-a u Brusu. Jedna presuda je bila pozitivna po one koji su se žalili, mislim na odbornike, a druga presuda je bila negativna, koja je na snazi, jer su oduzeti mandati tim odbornicima.
Narodni poslanici su predstavnici svih građana i za ovaj zakon ne treba da glasaju narodni poslanici, bez obzira na političku pripadnost, jer mi smo, pre svega, dužni da štitimo interese građana, onih koji su nas izabrali da ih ovde predstavljamo.
Iz tih razloga, DSS, a i ja kao poslanik DSS-a, očekujem da povučete ovaj zakon i da zadržite postojeću mrežu sudova, jer na to i na loše posledice ukazuju kako domaća, tako i strana stručna javnost, ukazuju da ovaj zakon nije u skladu s evropskim standardima. Hvala.