Zahvaljujem, uvaženi predsedavajući.
Poštovani ministre sa saradnicima, kolege poslanici i poslanice, poštovani građani Republike Srbije, pred nama se nalazi zakon o osnivanju memorijalnog centra „Staro sajmište“, jedan vrlo značajan zakon, jer posle 75 godina od završetka Drugog svetskog rata prvi put se pravno uređuje memorijalni centar „Staro sajmište“.
Ovaj zakon značajan je i sa aspekta što prvi put se uređuje pravni okvir kojim se definiše genocid nad Srbima koji je počinila NDH u periodu rata od 1941. do 1945. godine, sa nemačkim okupatorom i drugim saveznicima okupatorskim u Drugom svetskom ratu.
Ovaj zakon takođe je značajan zato što se ovim zakonom predviđa pravni okvir za organizaciju i rad, za prikupljanje, za sređivanje, za obrađivanje, za muzeološke aktivnosti, za filmske aktivnosti koje su predviđene, a takođe, ovaj zakon je značajan i sa aspekta što se osnivaju dva muzeja i to muzej jevrejski logor Zemun i muzej prihvatni logor Zemun.
Takođe, ovaj zakon je vrlo značajan zato što se formira u okviru zakona i međunarodni savet za saradnju u koju ulaze stručnjaci od integriteta, od obrazovanja i znanja i to ne samo naši stručnjaci, već mogu da uđu pravna i fizička lica koja se bave ovom problematikom iz čitavog sveta. Naravno da je predviđena mogućnost saradnje muzeja sa onim muzejima i onim ustanovama koje se bave sličnom delatnošću u čitavom svetu. Takođe, regulisana je unutrašnja organizacija, što se tiče upravnog i nadzornog odbora i direktora, načina finansiranja itd.
Međutim, prevashodna vrednost ovog zakona je zato što posle 75 godina prvi put uspostavljamo pravni okvir čiji je osnovni cilj održavanje i očuvanje kulture sećanja na najveća stradanja koja su počinjena nad Jevrejima, Srbima, Romima i drugim antifašistima na području Kraljevine Jugoslavije, odnosno na području Republike Srbije, NDH i na drugim područjima gde su vršeni zločini nad Srbima.
Uglavnom o svojim žrtvama malo smo kada govorili. Znali smo da ih ima, ali o tome smo ćutali. Sedamdeset pet godina ćutanja i sramote trebalo je na čelo države da dođe državnik Aleksandar Vučić, da dođe ova Vlada, pa da posle 75 godina shvatamo da imamo moralnu obavezu sećanja na sve Jevreje, Srbe, Rome i druge antifašiste koji su postradali tokom nemačke okupacije i fašizma u Drugom svetskom ratu, ali da sem kulture sećanja imamo i odgovornost i obavezu da sadašnje i buduće generacije učimo o onome šta se dogodilo na ovom prostoru, ne da bi raspirivali mržnju, već da bi se znalo o zločinu kako se zločin ne bi ponovio. Jer, ćutati o zločinu, a ćutali smo svih ovih 75 godina, verovatno dodvoravajući se nekom drugom, je isto što i učiniti zločin.
Kada su u pitanju Jevreji, kada je u pitanju ovaj zakon, moram da istaknem da prvi koncentracioni logor koji je organizovan za Jevreje i u koje su Jevreji, uglavnom muškarci skupljani, Romi i drugi antifašisti, to je bio koncentracioni logor na Autokomandi u Topovskim šumama. Tu su dovedeni i ustanici posle pada Užičke republike, jer je Užička republika dva meseca, od septembra do novembra bilo jedino područje slobodno u okupiranoj Evropi.
Takođe, moram da navedem da su iz Topovskih šuma svi Jevreji, Srbi, Romi streljani i to do decembra 1941. godine, dok su njihove porodice, žene, deca, starci prebacivani u jevrejski logor Zemun. Moram da kažem da su Nemci ulaskom u Srbiju u stvari izvršili rasparčavanje Republike Srbije. Jevrejski logor Zemun nalazio se pet kilometara od Zemuna i to je najistočnija granica nekadašnje NDH. Znači, jevrejski logor Zemun koji je kasnije bio prihvatni logor Zemun nalazio se na teritoriji NDH.
Takođe moram da napomenem da je od decembra 1941. godine, pa do maja 1942. godine izvršen genocid nad srpskim, jevrejskim, romskim ženama i decom i to na jedan posebno brutalan način, a taj način je vozeći ih u kamionu koji je bio hermetički zatvoren u koji su ulazili izduvni gasovi iz auspuha i oni su u stvari na relaciji od jevrejskog logora, pa do Jajinaca bili ugušivani. U kamionu je obično bilo 50-70 žena, dece i staraca, znači nejači.
Procenjuje se, odnosno prema nekim podacima, 7.000 jevrejskih, romskih žena i dece je stradalo u tom najpoznatijem, najsvirepijem, najmonstruoznijem zločinu, a to su tzv. dušegupke, vozilo koje je nemački okupator specijalno dovezao pravo iz Berlina kako bi gušio jevrejske žene decu i starce, romske i srpske.
Takođe, moram da kažem da je Gestapo, odnosno SS-ovci, da su upravljali ovim logorom, jer su im Nezavisna Država Hrvatska dala na upravljanje taj logor pod uslovom, naravno, da tu nema srpskih stražara i da se logor snabdeva iz Beograda.
Takođe moram da istaknem da je kasnije u ovom prihvatnom logoru u Zemunu, bio doveden veliki broj antifašista sa područja Bosne, iz Kozare, iz Potkozarja, iz Like, iz istočne Bosne, ali su dovođeni i sa prostora Albanije, Grčke, Italije, kao i srpski antifašisti sa područja čitave Srbije.
Zaboravila sam da kažem da nemački nacisti, kada bi im ponestalo Jevreja, Roma i onih ustanika Srba u Topovskim šumama, radi izvršenja naređenja koje su dali, a to je da za jednog ubijenog Nemca streljati 100 Srba, Jevreja, Roma i drugih, oni su odlazili u gradove širom Srbije i vršili najmasovnije zločine, masakre i ubistva. Jedno od tih zločina i ubistava je masakr kragujevačkih đaka u Kragujevcu, u Šumaricama 21. oktobra 1941. godine, a takođe i streljanje civila u Kraljevu te iste godine od 14. oktobra do 15. oktobra.
Naravno, ovde moram poseban akcenat da stavim na zloglasni ustaški logor Jasenovac, iz razloga što je u tom zloglasnom ustaškom logoru u NDH streljano, pogubljeno na svirep i posebno težak način više stotina hiljada Srba, Jevreja, Roma i drugih antifašista. Doktor Grajf, inače, izraelski istoričar za Aušvic kaže u svojoj knjizi: „Jasenovac jednako Aušvic Balkana“. Čak u svojoj knjizi pravi komparativnu analizu između Aušvica i Jasenovca i kaže da postoji velika razlika po načinu ubijanja, kako su ubijali nemački nacisti i kako su ubijale ustaše na području NDH. Razlika je u jednom, nemački nacisti uglavnom su ubijali industrijski, u gasnim komorama, a ustaše u NDH iživljavali su se na najbrutalniji, najsvirepiji način, uživajući u laganoj smrti sprskih, jevrejskih i drugih žrtava, ali i ono što je najtragičnije, uživajući u smrti dece.
Jedino je na području NDH koncentracioni logor Jasenovac bio pod direktnom upravom ustaške vlade, odnosno ustaša u kojima je jedan od njihovih ministara Mile Budak, na konferenciji u Gospiću rekao da 1/3 Srba treba pobiti, 1/3 prognati, a 1/3 pokatoličiti.
Naravno da je najveći zločin koji je mogao biti zabeležen u Drugom svetskom ratu, to su upravo zločini i koncentracionim logorima nad srpskom decom uzrasta od jednog meseca, pa do 14 godina. Otimali su ,ustaše, decu majkama iz naručja, bebe, jer nisu želeli da ih daju, razdvajali su odmah decu i majke, ali su ustaše srpsku decu bacali u visine i dočekivali ih na bajonete.
Ustaše u Nezavisnoj Državi Hrvatskoj vadili su deci oči na očigled majke. Bacali su decu u živi kreč i krečane i to su priče i svedočenja preživelih. Jedan hrvatski pesnik, Ivan Goran Kovačić, kao protest protiv takvog odnosa u svojoj jednoj od najpotresnijih poema, koja se zove „Jama“, opisuje upravo to srpsko stradanje, jer su ustaše onda kada nisu stigli da pokolju živalj iz Kozare, iz Potkozarja iz Like, bacali u bezdane duge i po 46 metara. Neki od njih su preživeli i nakon toga su pričali o tim strahotama.
Takođe, moram da istaknem da se politika od 2014. godine u Republici Srbiji menja. Takođe, moram da istaknem da je ove godine u januaru mesecu na zgradi predsedništva, na Andrićevom vencu, prvi put se zaviorila žuta zastava sa Davidovom zvezdom povodom sećanja na 75 godina Holokausta, odnosno povodom sećanja na Jevreje koje su u vreme nacističke okupacije morali da nose žute trake.
To je snažno odjeknulo u Izraelu. Naravno, izraelski narod je podržao ovaj gest predsednika Aleksandra Vučića. Aleksandar Vučić je nakon toga bio u Izraelu povodom obeležavanja 75 godina sećanja na Holokaust, odnosno oslobađanja logora Aušvic i tom prilikom sastao se sa izraelskim predsednikom Rivlinom.
Moram takođe da kažem da prvi put predsednik Izraela, gospodin Rivlin, dolazi u posetu Republici Srbiji 2018. godine, kada ga dočekuje Aleksandar Vučić. Srpsko-jevrejsko prijateljstvo je višedecenijsko, viševekovno, Jevreji na ovom prostoru Srbije živeli su mnogo godina unazad. Jevrejska zajednica i danas za nas je i te kako značajna. Srbija je jedina zemlja u regionu i šire, koja je donela Zakon o vraćanju imovine koje su oduzete Jevrejima bez potomaka. Prema tome, Srbija sve čini na očuvanju prijateljstva između srpskog i jevrejskog naroda.
Srbija je u Drugom svetskom ratu jedna od četiri zemlje u svetu koje su proporcionalno broju stanovnika podnele najveće žrtve. Srbija je antifašistička zemlja. Srbija je zemlja oslobodilaca. U Srbiji su uvek čuvali svoje ognjište i svoju porodicu, nikada nisu napadali druge.
Da se istorijske činjenice ne bi zaboravile i ne bi iskrivile, a bilo je pokušaja toga, pokušaj toga je povampirenje fašizma i tome čitav svet moderan mora stati na put, je izložba koja je u UN organizovana pod nazivom – Jasenovac, potreba da se ne zaboravi.
Na toj izložbi bili su prikazani mnogi predmete, mnoge slike stravičnog događaja iz Jasenovca, ali su prikazani predmeti kojim su ustaše ubijale, odnosno klale Srbe. Taj predmet zove se srbosjek. Petar Brzica, jedan od ustaških vođa i koljača, nagrađen je samo zato što je za jednu noć između 29. i 30. avgusta 1942. godine poklao 1.360 Srba. Ustaše su se takmičile za Božić, ko će više da pokolje Srba u Jasenovcu.
Naravno, naša politika i politika koju je trasirao naš predsednik Aleksandar Vučić je politika mira, politika stabilnosti, politika života, a ne smrti, ali i politika istine zasnovana na istorijskim činjenicama, a ne politika laži zasnovana na argumentima.
Prvi državnik koji je pomenuo da se na prostoru 1995. godine desio najstrašniji pogrom pred čitavim svetom, pred modernom Evropom, to je Aleksandar Vučić. U koloni dugoj 600 km od Knina do Beograda putovali su u starim automobilima, kamionima, traktorima, zaprežnim kolima, uglavnom žene, deca, starci i po koji muškarac u zrelijim godinama. U akciji „Oluja“ je proterano 250.000 Srba iz Hrvatske. Možda su se obistinile one reči Mila Budaka, da je Hrvatska danas etnički čista zemlja. Iz Hrvatske su prognali Srbe, ali Srbi nisu nestali. Naravno, mi taj avgust obeležavamo kao dan sećanja na 2.000 ubijenih žrtava tokom te zločinačke akcije, a u Kninu, u kome je inače pre rata bilo 90% Srba, taj dan se obeležava kao dan pobede.
Ono što, takođe, moram da kažem, to je da je 20 godina trebalo da prođe i od bitki na Košarama i Paštriku, pa da se neko seti da su oni borci koji su branili našu otadžbinu u stvari najbolji deo nas, jer oni su na našoj granici sa Albanijom dali 108 života, a njihova starost bila je samo 25 godina. Oni su u stvari najbolji deo Srbije. Zašto su se oni pre koji su vršili vlast stideli njih, to nam nije poznato, ali pretpostavljamo zarad jeftinih političkih poena, dodvoravajući se onima protiv kojih su ovi borci ratovali, da bi još koji mesec ili dan opljačkali našu Srbiju i građane. Tome je došao kraj.
Naravno, SNS u danu za glasanje podržaće ovaj zakon.