Gospodine predsedavajući, dame i gospodo poslanici, gospodine ministre, gospodo iz Ministarstva, set predloga zakona koji je pred nama jedan je od prvih koraka koji se sprovode u procesu reforme pravosuđa, u skladu sa Strategijom reforme pravosuđa, koju je ova Skupština usvojila i u meri u kojoj postojeća ustavna rešenja to dozvoljavaju.
Kako je samom Strategijom i Akcionim planom prepoznato, u perspektivi je potrebno dosta učiniti kako bi se pravosuđe kao treća funkcija državne vlasti učinila u svemu jednakom sa ostale dve – zakonodavnom i izvršnom, a ujedno i nezavisnom od njih.
S tim u vezi, predloženi zakon, kao stub pravosudnog sistema, nastoji da reši u praksi identifikovane probleme u sprovođenju zakona kojim se uređuju osnove pravosudnog sistema.
Ja bih samo nekoliko mojih viđenja na Predlog zakona o područjima i sedištima sudova i tužilaštava. Ovaj zakon nastoji da reši prvi od nekoliko ključnih problema koji su se pojavili u procesu reforme pravosuđa, s jedne strane dostupnost pravde građanima i privredi, a s druge strane, racionalnost mreže sudova, javnih tužilaštava sa aspekta utroška sredstava, radnog učinka i opterećenosti predmetima.
Analiza efekata postojeće mreže sudova i tužilaštava pokazala je, kako to sam predlagač navodi, da postoji ogromna nesrazmera u opterećenju sudija brojem kako starih, tako i novih, tj. primljenih predmeta u odnosu na područja sudova. Ujedno, analiza je pokazala i da je najveće opterećenje upravo u onim sudovima sa kojima se građani najčešće susreću, a to su osnovni sudovi. Upravo u tom delu se najviše interveniše izmenama i dopunama, tj. uvođenjem većeg broja osnovnih sudova od postojećeg i to u onim mestima u kojima je analiza za to pokazala najopravdaniji, uvažavajući i dodatne kriterijume, kao što su pravno-politički razlozi, geografska konfiguracija terena, postojeća putna mreža, etnički sastav stanovništva itd, pa je predviđeno da se sa 34 formira 66 osnovnih sudova.
S druge strane, smanjuje se broj sudskih jedinica koje su se pokazale neracionalnim sa aspekta utroška sredstava kako samih sudova, putni troškovi sudova, seljenje predmeta, kao i stranaka i njihovih zastupnika advokata, jer su u pojedinim slučajevima stranke bile prinuđene da putuju i po 50 do 70 kilometara da bi došli na suđenje.
Izmenu broja osnovnih sudova nužno prati izmena broja javnih tužilaštava, s tim da se u pratećem zakonu uvodi mogućnost da se za područje jednog osnovnog suda ne mora nužno osnivati javno tužilaštvo koje će pred njim postupati, već je moguće i osnovati odeljenje tužilaštva.
(Predsedavajući: Vreme.)
U pogledu viših sudova zadržava se postojeći broj, dok se njihova nadležnost proširuje na osnovne sudove koji se osnivaju ovim zakonom. Kod apelacionih sudova menja se područje njihove nadležnosti.

Gospodine Veličkoviću, vreme poslaničke grupe je utrošeno.

Samo da kažem da će poslanička grupa PUPS u Danu za glasanje podržati ovaj set zakona.

Reč ima narodni poslanik Bajro Gegić.
Imate pet minuta na raspolaganju.

Gospodine predsedavajući, poštovani ministre, dame i gospodo narodni poslanici, već puna dva dana razmatramo veoma važne zakone iz oblasti pravosuđa, među kojima najveću pažnju izaziva Zakon o sedištima i područjima sudova i javnih tužilaštava, pa ću reći nekoliko rečenica o njemu.
Važeći Zakon o sedištima i područjima sudova i javnih tužilaštava proistekao je iz reforme pravosuđa iz 2009. godine, a primenjuje se od 1. januara 2010. godine. Pomenuta reforma i ovaj zakon su i od strane domaće stručne javnosti dobili loše ocene, a i u praksi su ispoljili mnoge nedostatke. Zbog toga se pristupilo izmeni, odnosno izradi novog zakona sa ciljem da se ti nedostaci otklone, a nepravilnosti isprave.
Vi ste, gospodine ministre, juče obrazlagali razloge za donošenje ovih zakona i isticali ciljeve koje želite da postignete. Sve što ste rekli u vezi sa tim je što se nas tiče u redu i prihvatljivo. Međutim, mislim da u predlogu ovog zakona to nije u potpunosti ispoštovano.
Ja sam iz Tutina i hoću da ovaj zakon posmatram na osnovu toga kako su Opština Tutin tretirani u njemu. Opština Tutin je do pomenute reforme imala sud za prekršaje, opštinski sud i opštinsko javno tužilaštvo. Pomenutom reformom je sve to ukinuto, odnosno izmešteno ili pripojeno odgovarajućim organima u Novom Pazaru.
Pratili smo vaše ocene postojećih rešenja i najave kriterijuma i principa na osnovu kojih će biti urađen ovaj zakon i ponadali se da će Tutin ponovo dobiti ove sudske organe. Ispostavilo se, međutim, da smo imali lošu procenu. Predloženim zakonom Tutin i dalje ostaje bez ovih sudskih organa. Ovakvo rešenje je za nas građane Tutina nedopustivo, neprihvatljivo, nepravedno i neprincipijelno.
Tutin je pogranična opština. Granica sa Crnom Gorom je oko 60 kilometara, a administrativna linija sa Kosovom oko 40 kilometara. Teritorijalno je jedna od većih opština u Srbiji sa 741 kilometrom kvadratnim. U Opštini Tutin živi više od 31.000 stanovnika i pretežno su Bošnjaci, čak oko 90%. Još ako računamo oko 10.000 onih koji borave duže vremena u inostranstvu na privremenom radu, bar su se nadali da će tako biti.
Tutin je jedna od najnerazvijenijih opština u Srbiji. Stopa nezaposlenosti prelazi 70%, infrastruktura, a posebno putna je u izuzetno lošem stanju. Opština Tutin ima 99 naseljenih mesta, preko 500 kilometara lokalnih puteva, od kojih je manje od 10% asfaltirano. Put Tutin-Novi Pazar je jedina veza sa bilo kojom drugom opštinom i po svim ocenama je najlošiji i najopasniji u Republici Srbiji. Tih 35 kilometara se ne može preći brže od 45 minuta. Pojedina sela su od Tutina udaljena više od 40 kilometara. Putevi, kao što sam rekao, uglavnom makadamski, zime duge i hladne sa mnogo snega, bez javnog prevoza. Da bi jedan Pešterac obavio neku potrebu u sudu on treba da pređe u jednom pravcu i 75 kilometara izuzetno lošeg puta. U letnjem periodu za to mu treba ceo dan, a zimi su mu i dva dana malo.
Umesto da se u Tutinu i drugim udaljenim opštinama, nerazvijenim opštinama, pograničnim opštinama otvaraju nove institucije i time život građana čini lakšim i jeftinijim, dešava se suprotno. Mi tražimo da za sve opštine i sve građane važe ista pravila, isti kriterijumi, isti principi, da svi budemo ravnopravni i jednaki. Kada bi tako bilo, u Tutinu bi sigurno postojao i prekršajni sud i osnovni sud i opštinsko javno tužilaštvo, a u Sjenici osnovno javno tužilaštvo. U Tutinu postoje svi uslovi …

Vreme.

Gospodine ministre, molim vas da iznađete način i otklonite ove očigledne nedostatke i nepravde koje, siguran sam, i vi uočavate. Hvala vam.

Hvala vama.
Olena Papuga nije tu. Za sledeći dan nam ostaju Ana Novković, Karolj Čizik, Jelena Travar Miljević i Branislav Mitrović.
Završavamo danas sa radom i nastavljamo sutra u 11.00 časova. Hvala.