Hvala.

Ispred poslaničke grupe SVM postaviću pitanje ministru finansija, Siniši Malom. Moje pitanje se odnosi na temu nivo razvijenosti opština u Srbiji.

Regionalne disproporcije u AP Vojvodine se dodatno produbljavaju usled intenzivnijeg demografskog pražnjenja celokupnog područja, što je nova karakteristika populacionih procesa, dok se u prethodnim decenijama demografskom pražnjenju najviše bile izložene prigranične opštine, danas je ovaj trend prisutan na celoj teritoriji Srbije.

Razlike između opština u Vojvodini na osnovu pojedinačnih i sintetičkih indikatora razvijenosti, dohodak po stanovniku, stopa nezaposlenosti, izgrađenost putne infrastrukture i osnovni pokazatelji životnog standarda dostižu odnos 1:8. Ove razlike uglavnom se svode na razlike između gradskih centara i ostalih opština.

Problemi merenja stepene razvijenosti jedinica lokalnih samouprava ne mogu se objasniti isključivo ekonomskim pokazateljima i jednostavno tumačiti preko ekonomskih dispariteta.

Dinamični proces i intenzivne promene u ukupnom društvenom privrednom i socijalnom ambijentu determinisali su i umnožili specifičnost gradova i opština u Srbije usled čega je proces merenja i tumačenja međusobnih razlika prema stepenu razvijenosti znatno složen problem. Zbog toga su koncepcije merenja regionalnih dispariteta pomerile sa samo ekonomskih i na neekonomske indikatore.

Vlada Republike Srbije je 2015. godine usvojila novu Metodologiju za izračunavanje stepena razvijenosti regiona. Razlozi su bili suštinskog, zakonskog i metodološkog karaktera. Suštinski uvaženi su zahtevi velikog broja jedinica lokalne samouprave da je neophodno pristupiti novom merenju stepena razvijenosti, jer je izmenjena regionalna i lokalna privredna struktura nakon razornih efekata globalne recesije. Zakonski jer je jedna od bitnih odredbi Zakona o regionalnom razvoju nalagala merenje stepena razvijenosti opština i gradova svake godine. Metodološki – postupak utvrđivanja stepena razvijenosti definisan 2009. godine bazirao se dominantno na merenju ekonomske dimenzije razvijenosti, što je imalo jako opravdanje i validno obrazloženje imajući u vidu aktuelni proces privatizacije i tranzicije privrede Srbije.

Usvojeni novi metodološki postupak 2015. godine bazirao se na kreiranju kompozitnog indeksa razvijenosti, odnosno na merenju pet razvojnih dimenzija - ekonomska, socijalna, demografska, obrazovna i finansijska snaga jedinica lokalnih samouprava preko reprezentativnih i transparentnih indikatora različito ponderisanih.

Metodološka rešenja izračunavanja stepena razvijenosti opština usvojena 2015. godine su kompatibilna sa evropskom praksom u ovoj oblasti, međutim Vlada novi metodološki koncept nije primenjivala u periodu od 2015. do 2021. godine, već se primenjivala lista razvijenosti jedinica lokalne samouprave iz 2014. godine koja je za rangiranje opština i gradova koristila staru metodologiju. Mapiranje stepena razvijenosti opština i gradova u Srbiji u 2019. godini bazirano je na utvrđenoj metodologiji usvojenoj 2015. godine sa aktuelnim podacima i najnovijim demografskim procesima. Rezultati primene nove metodologije za merenje stepena razvijenosti pokazatelja značajnije raslojavanje područja AP Vojvodine.

Nepovoljan rezultat je da se u grupi nerazvijenih opština grupisala polovina vojvođanskih opština. Generalno najveći broj opština koje imaju najnižu prosečnu razvijenost je iz Banata, a nasuprot ovome u grupi najrazvijenijih su samo dve banatske opštine i grad Pančevo, dok su ostali iz Srema i Bačke.

Promene u razvijenim grupama ogledaju se da je čak sedam opština iz druge prešlo u prvu grupu, ali i da je pet opština i gradova iz prve grupe skliznulo u drugu. Ima i dve opštine koje su čak u trećoj grupi. Važno je istaći da sve opštine koje su po staroj metodologiji bile rangirane u treću, sada su razvrstane u četvrtu grupu razvijenosti.

Pošto nivo razvijenosti lokalnih samouprava je osnova za podelu nenamenskih sredstava za lokalne samouprave iz budžeta Republike Srbije, kao što znamo da iz prakse, da stepen razvijenosti je bitni kriterijum kod raznih konkursa za dodelu sredstava iz raznih ministarstava, nerazvijene opštine imaju veći prioritet kod dodele sredstava. Zato je moje pitanje, kada će se primenjivati nova metodologija za merenje stepena razvijenosti lokalnih samouprava i kada će se utvrditi nova lista lokalnih samouprava po stepenu razvijenosti? Hvala vam.