Gospodine predsedavajući, cenjeni narodni poslanici, pred vama su tri predloga zakona kojima se ratifikuju sporazumi. Prvi je Zakon o ratifikaciji Sporazuma između Republike Srbije i Evropske zajednice o olakšanoj proceduri za izdavanje viza ili Sporazuma o viznim olakšicama, kako se naziva.
Do postizanja potpune liberalizacije viznog režima države članice Evropske unije i Evropska komisija su u decembru 2005. godine sklopile dogovor da pristupe postupku olakšavanja trenutnog, postojećeg stanja, odnosno viznog režima sa svakom od država zapadnog Balkana. Tada, u decembru 2005. godine, otvoreni su pregovori oko viznih olakšica. Pregovori sa Republikom Srbijom i Evropskom unijom započeli su 30. novembra 2006. godine. Održane su četiri pregovaračke runde i brojni sastanci, a Sporazum je zaključen 18. septembra ove godine u Briselu.
Ovi pregovori, kao i sam Sporazum o viznim olakšcima predstavljaju, zapravo, međukorak ka potpunom ukidanju viza za naše građane koji putuju u zemlje Evropske unije. Reći ću vrlo kratko o onome šta sadrži Sporazum. Sporazum o olakšicama odnosi se na određene kategorije građana, na dužinu trajanja vize, na cenu vize i na pojednostavljivanje i ubrzavanje procedure za određene kategorije stanovnika.
Pre svega, on se odnosi na poslovne ljude, advokate, lekare, novinare, naučnike, studente, učenike, umetnike, sportiste, profesionalne vozače, državne službenike, predstavnike verskih i nevladinih organizacija i druge kategorije koje su pobrojane u Sporazumu.
Za sve ove navedene kategorije broj dokumenata koja će morati da prilože da bi se viza dobila znatno je smanjen i svodi se na onaj broj dokumenata kojima se dokazuje samo status da je neko pripadnik ove kategorije. Pored kategorije ljudi, građana Srbije, koji su obuhvaćeni viznim olakšicama postoje i određene životne situacije koje same po sebi imaju određenu težinu da bi se dobila vizna olakšica.
To su situacije kada je u pitanju lečenje, posete vojnim i civilnim grobljima, prisustvo sahranama, posećivanje rođaka i kada su u pitanju turistička putovanja, ukoliko se realizuju preko priznatih turističkih agencija.
Takođe, ovaj sporazum omogućava mogućnost izdavanja i dužih viza, takozvane ''multiple'' vize. U slučaju kada se poštuje rok iz prethodno dobijene vize, sledeća viza se može dobiti, odnosno dobija se na duži rok, pa čak i do pet godina. Cena vize ostaje ista, zadržava se na sadašnjem nivou, a to je 35 evra, a uključuju se i besplatne vize za penzionere i decu mlađu od šest godina. Rok za izdavanje viza biće 10 dana, a u naročito hitnim slučajevima tri dana. U tom smislu, potvrđivanje ovog sporazuma dovešće Srbiju korak bliže ka potpunom ukidanju vize za naše građane koji putuju u zemlje Evropske unije.
Što se tiče drugog sporazuma, a naglašavam da su i prvi i drugi sporazum jedinstveno, odnosno istovremeno potpisani i jedan drugog uslovljavaju, to je sporazum o readmisiji, odnosno pun naziv je – Predlog zakona o ratifikaciji Sporazuma između Republike Srbije i Evropske zajednice o readmisiji lica koja nezakonito borave u tim državama.
Razlozi za donošenje ovog predloga, odnosno usvajanja ovog zakona su sledeći – činjenica da se ratifikuje ovaj sporazum pokazuje da je Srbija spremna i otvorena da sa svim otvorenim zainteresovanim zemljama zaključi međudržavne sporazume po readmisiji.
Potpisivanje ovog sporazuma sa Evropskom unijom i njegovo puno sprovođenje je jedan od najbitnijih preduslova, kao što sam rekao, i za prethodni Sporazum, da se uključimo na belu šengensku listu. Takođe, i on je put ka liberalizaciji viznog režima i on je bio u direktnoj vezi sa potpisivanjem ovog prvog sporazuma, odnosno davanjem olakšica.
Zaključivanje ovog sporazuma stvara neophodne normativne pretpostavke za punu saradnju Republike Srbije sa Evropskom zajednicom na planu organizovanog, recipročnog i institucionalizovanog povratka lica koja se nalaze u neregularnoj situaciji na teritoriji zemalja Evropske unije.
Takođe, Sporazumom se precizno definiše postupak readmisije i to, vrsta podataka koja su potrebna da neko podnese zahtev za readmisiju, dokazi kojima se utvrđuje državljanstvo nekog lica, odnosno da je državljanin Republike Srbije, rokovi u kojima se podnosi readmisija, troškovi i zaštitni instrumenti kojima se država Srbija štiti od određene vrste readmisije.
Upravo, ako je lice iz treće zemlje, da pojasnim ovo, a boravi u nekoj zemlji Evropske unije, moraće da se dokaže da je greškom države Srbije ono otišlo sa njene teritorije i došlo na teritoriju Evropske unije, odnosno države članice.
Proces vraćanja državljana Republike Srbije obavlja se uz puno poštovanje najviših evropskih standarda iz oblasti zaštite ljudskih prava i slobode građana.
Sprovođenje Sporazume o readmisiji omogućava neposrednu saradnju, pre svega, naših i inostranih policijskih organa što dovodi do raznih informacija i saznanja o licima u proveri podataka po zamolnicama za vraćanje lica, doći će se i do bezbednosnih informacija koje se odnose na otkrivanje lica koja se krivično gone u Republici Srbiji, a nedostupna su zbog boravka u inostranstvu.
Nema bojazni da će od usvajanja ovog sporazuma, odnosno ukoliko Skupština usvoji ovaj sporazum doći do velikog priliva lica, odnosno zahteva za readmisiju i baš je ovaj sporazum tako koncipiran da ne dođe do toga.
Inače, od 2003. godine pa do sada u Srbiju je vraćeno oko 17.900 lica.
Što se tiče trećeg zakona – zakona o readmisiji koji je potpisan, odnosno ratifikaciji Sporazuma između Saveta ministara Srbije i Crne Gore i Vlade Francuske, sa pratećim Protokolom, on je potpisan i usaglašen u Parizu 25. aprila 2006. godine, a nakon potpisivanja Sporazuma i protokola, prestala je da postoji državna zajednica i ovo postaje naša obaveza. Osim što postaje naša obaveza, ovaj sporazum sa protokolom predstavlja i jednu vrstu razrade ovog okvirnog sporazuma o readmisiji.
Imajući u vidu sve ovo što je izneto, mislim da su se stekli uslovi da Narodna skupština usvoji ova tri predloga zakona. Zahvaljujem.