Hvala, gospođo predsednice.
Moje prvo pitanje danas je za ministra pravde. Opština Preševo danas nema ni osnovni sud ni osnovno javno tužilaštvo. Njeni građani za najobičniji sudski postupak moraju da putuju do 30 kilometara u jednom pravcu kako bi pred pravosudnim institucijama ostvarili svoja prava. Ovo je u suprotnosti sa načelom približavanja pravde građanima. Ovo njih stavlja u neravnopravan položaj sa građanima drugih opština.
Ističem da je Zakonom o sedištima i područjima sudova i javnih tužilaštava, članom 3. stav 1. tačka 10, predviđeno da Osnovni sud u Bujanovcu pokriva i područje opštine Preševo, što faktički znači da opština Preševo ne samo što nema osnovni sud, već nema ni sudsku jedinicu. Ovako zakonsko rešenje usvojena uprkos podnetim amandmanima tada jedinog albanskog poslanika u parlamentu, koji je tražio da se u Preševu osnuje poseban osnovni sud, kao i posebno javno tužilaštvo. Obrazloženja koje je dao ministar, prilikom usvajanja zakona koji je Preševo stavio bez osnovnih i pravosudnih institucija, zasnovano je na činjenici, citiram, da broj stanovnika koji ima opština Preševo ne opravdava postojanje suda i Tužilaštva.
Podsećanja radi, ministar se tada rukovodio podacima iz popisa stanovništva 2011. godine, na koji Albanci nisu izlazili, te je kao rezultat tog nepotpunog popisa Preševo navodno imalo samo 3.080 stanovnika. Međutim, sada imamo drugačiju situaciju. Obzirom da poslednji popis stanovništva, sproveden 2011. godine, nije dao tačne podatke o broju stanovnika opština Preševo, Bujanovac i Medveđa, jer albanska zajednica nije učestvovala u tom procesu, zbog čega je zvaničan broj stanovnika ove tri opštine, do koga se došlo popisivanjem, opao za 68% u poređenju sa popisom iz 2002. godine, Ministarstvo državne uprave i lokalne samouprave tokom 2015. godine angažovalo je međunarodni tim nezavisnih eksperata sa zadatkom da proceni broj rezidenata ove tri opštine.
U izveštaju ekspertskog tima o proceni broja stanovnika ovih opština ističe se – u Srbiji, kao i u mnogim drugim državama, zvanična statistika stanovništva koja se koristi za kreiranje politika i planiranje budžeta zasniva se na podacima prikupljenim na periodičnim potpisima koji se sprovode na približno svakih deset godina. Popis se koristi za ustanovljavanje broja uobičajenog stanovništva u nedostatku nacionalnog registra stanovništva koje se redovno ažurira. Broj rezidenata svake opštine koristi se za određivanje sredstava koje centralne vlasti dodeljuju svakoj opštini, što je glavni izvor prihoda lokalnih vlasti u Srbiji. Ali, u izveštaju se takođe ističe i sledeće. Zvaničan broj stanovnika se takođe koristi za niz drugih planiranja, od planiranja broja zaposlenih u lokalnim upravama, do raspodele sedišta sudova i tužilaštava. Prema podacima iz izveštaja međunarodnih eksperata, opština Preševo sada ima 29.600 rezidentnih stanovnika, u odnosu na 3.080 što je korišćeno kao merodavno prilikom usvajanja Zakona o sedištu i području sudova.
Dakle, dovoljan broj stanovnika, postojanje državne granice koja generiše dovoljan broj predmeta, poštovanje načela približavanja pravde i pravosuđa građanima i načelo ekonomičnosti postupka - što manje troškova za sud, što manje troškova za stranke, predstavljaju dovoljne razloge koji opravdavaju osnivanje osnovnog suda i osnovnog tužilaštva u opštini Preševo. Tužilaštvo bi pokrivalo i teritoriju opštine Bujanovac.
Zato moje pitanje ministru pravde glasi – da li će Ministarstvo pravde, nakon ovih podataka broja stanovništva za opštinu Preševo, pokrenuti inicijativu za izmenu i dopunu Zakona o sedištima i područjima sudova, kako bi se za opštinu Preševo osnovao osnovni sud i osnovnog javno tužilaštvo?
Moje drugo pitanje je za Vladu Republike Srbije. Republika Srbija je zaključila nekoliko međudržavnih sporazuma sa Makedonijom. Evo, i na ovoj sednici pred nama je Predlog zakona o potvrđivanju Sporazuma između Vlade Republike Srbije i Vlade Republike Makedonije o saradnji u oblasti turizma, što svakako treba pozdraviti kao trend jačanja regionalne saradnje.
U skladu sa tim, a u duhu jačanja dobrosusedskih odnosa, moje pitanje za Vladu Republike Srbije glasi – da li će se otvoriti malogranični prelaz sa Makedonijom u opštini Preševo, selo Miratovac i Lojane, i kada? Ako ne, šta je smetnja otvaranju jednog takvog prelaza, a čije bi otvaranje sigurno pospešilo prekograničnu saradnju susednih opština i pomoglo njihov lokalni i ekonomski razvoj, ali i olakšao slobodu kretanja građanima opština Preševo i Bujanovac koje imaju i jake rodbinske veze sa susednim selima u Makedoniji? Hvala.