Razlog za donošenje ovog Zakona je njegovo usklađivanje sa sledećim propisima: Zakonom o izmenama i dopunama Zakona o lokalnoj samoupravi, Zakonom o izmenama i dopunama Zakona o planiranju i izgradnji, Zakonom o javnoj svojini, Zakonom o stanovanju i održavanju zgrada, Zakonom o smanjenju rizika od katastrofa i upravljanju vanrednim situacijama, Zakonom o visokom obrazovanju i Zakonom o zaposlenima u autonomnim pokrajinama i jedinicama lokalne samouprave.

Pored toga, smatrajući da posebnost Beograda kao jedinice lokalne samouprave i posebne teritorijalne jedinice nije dosledno sprovedena postojećim Zakonom, donose se izmene i dopune. Ova nedoslednost se namerava ispraviti utvrđivanjem većeg broja nadležnosti grada u odnosu na ostale jedinice lokalne samouprave, kao i preciziranjem određenih poslova. Cilj koji se namerava postići je efikasnije i kvalitetnije obavljanje poslova grada u skladu sa razvijenim kapacitetima.

Zakon predviđa da radi obezbeđivanja uslova za uređivanje, upotrebu, unapređenje i zaštitu građevinskog zemljišta, grad Beograd osniva javno preduzeće. U odnosu na raniju odbredbu, Zakonska odredba ne predviđa namenu prihoda po osnovu naknade za uređivanje građevinskog zemljišta, kao ni da ta sredstva pripadaju preduzeću.

Zakon precizira da imovinom grada samostalno raspolažu organi grada, u skladu sa zakonom, ali statutom grada i drugim aktima grada, koji ranije nisu bili obuhvaćeni ovom odredbom.

Zakon izričito predviđa koja dobra; komunalne mreže; nepokretne, pokretne stvari i imovinska prava; stvari; kulturna dobra se nalaze u javnoj svojini grada, dok predviđa da Statut grada reguliše javnu svojinu gradske opštine na pokretnim i nepokretnim stvarima neohodnim za rad njenih organa i organizacija. Javna preduzeća koja osniva grad imovinom grada upravljaju i raspolažu u skladu sa propisima.

Predviđeno je da gradska opština ima svoj pečat. 7 gradskih opština dobijaju mogućnost da osnuju javno komunalno preduzeće uz prethodnu saglasnost Skupštine grada, u skladu sa Statutom, kojim se određuje organ gradske opštine koji vrši prava osnivača. Ukida se odredba po kojoj grad može da ukine postojeću gradsku opštinu i njeno područje pripoji drugim.

Nadležnosti grada Beograda su izmenjene u sledećem smislu:

1. Izmenjena je odredba koja predviđa da grad vrši inspekcijski nadzor u oblasti vodoprivrede, obezbeđivanje uslova i načina postavljanja plovnih objekata, izdavanje odgovarajućih odobrenja i vršenje nadzora i proširuje nadležnost grada u ovoj oblasti na određivanje delova obale za izgradnju hidrotehničkih objekata, privezišta za čamce u skladu sa zakonom
2. Upravlja javnim putevima (umesto opštinskim), na teritoriji grada, ulice više nisu izričito navedene; pored autoputa, državni putevi izuzeti iz nadležnosti (upravlja JP koje osniva Republika), grad osniva JP koje upravlja javnim putevima (ranije državnim putevima koji su u nadležnosti grada).
3. Dodato je da obrazovanje i organizovanje poslova komunalne policije vrši u skladu sa zakonom koji je uređuje, a kod zaštite od požara u skladu sa zakonom kojim se vrši protivpožarna zaštita
4. Zakon predviđa nove nadležnosti koje obuhvataju:

- Predviđanje statutom grada prava i obaveza opština na njegovoj teritoriji u vezi sa rizikom od katastrofa i vanrednim situacijama u skladu sa zakonom
- Odlučivanje o nazivima ulica, trgova i naseljenih mesta uz saglasnost ministarstva lokalne samouprave i u skladu sa statutom i propisima
- Uslove i postupak koji se tiče građevinskog zemljišta i nepokretnosti u svojini grada u skladu sa zakonom
- Uslove zaštite i upravljanja zelenim površinama i njihove obnove i vođenje podataka
- Imenovanje i razrešenje direktora javnih ustanova u oblasti dečje zaštite čiji je osnivač
- Manifestacije od značaja za grad i njihovo sprovođenje
- Projekte podsticanja nataliteta
- Kontrolu namenskog korišćenja sredstava iz budžeta za reprezentativna udruženja iz oblasti kulture
- Vrstu robe i ugostiteljske usluge u privremenim objektima na teritoriji grada
- Uslove obavljanje trgovine na malo pokretnih stvari
- Poslove u vezi sa domaćim i egzotičnim životinjama, uslove za njihovo držanje, izvođenje kućnih ljubimaca na zelene površine
- Upravljanje komunalnim otpadom i odlaganje
- Plan prevencije stvaranja otpada od plastičnih kesa i njegovo sprovođenje
- Protivgradnu zaštitu i poljočuvarska služba
- Građevinske dozvole za izgradnju i druge akte u objedinjenoj proceduri u skladu sa zakonom
- Poljoprivrednu inspekciju u delu primene mera koje propisuje u vezi sa korišćenjem poljoprivrednog zemljišta u skladu sa planom koji donosi grad i zakonom
- Postupak eksproprijacije u skladu sa zakonom
- Organizaciju i obavljanje javnog prevoza putnika na teritoriji grada
- Staranje o održivom razvoju stanovanja u skladu sa zakonom.

Kod poslova koji se odnose na građevinske dozvole, poljoprivrednu inspekciju i postupak eksproprijacije, Statutom se određuje podela nadležnosti između grada i gradskih opština. Ako je opština nadležna – grad je drugostepeni organ.

Skupština grada

Proširuju se ovlašćenja Skupštine grada na donošenje prostornih planova (ranije samo urbanistički), a davanje mišljenja se ograničava samo na republički prostorni plan (ne više i regionalni). Broj radnih tela Skupštine grada, njihov izbor, prava i dužnosti njihovih članova određuje se u skladu sa Poslovnikom o radu Skupštine grada (ranije Statutom grada).

Stručna sprema sekretara Skupštine grada je šire postavljena na studije iz oblasti pravnih nauka umesto ranijeg pravnog fakulteta.

Novinu predstavlja ovlašćenje grada da obrazuje komisiju za planove u skladu sa zakonom koji reguliše prostorno planiranje i izgradnju objekata. Ukoliko urbanističke planove donosi gradska opština, ona obrazuje komisiju, čija se trećina imenuje na predlog skupštine grada, dok se za sva njena dokumenta pribavlja saglasnost komisije za planove Skupštine grad posle javnog uvida u skladu sa zakonom.

Izvršni organi

Gradsko veće – izuzima se iz njegove nadležnosti odlučivanje u drugom stepenu upravnog postupka organizacija u oblasti sporta osim ukoliko zakon predvidi drugačije. Takođe, odlučuje o žalbama podnetim na rešenja koja donosi komunalna policija. Proširuju se nadležnosti Gradskog veća na druge poslove koji su u skladu sa zakonom (u odnosu na ranije limitativno postavljeno određenje).

Ukinuta je vremenski određena učestalost obaveze gradonačelnika i Gradskog veća da izveštavaju Skupštinu grada o izvršenju akata Skupštine (ranije predviđeno najmanje dva puta godišnje).

Gradska uprava – Stepen obrazovanja koje se zahteva za načelnika Gradske uprave je iz naučne pravne oblasti, a za načelnika uprave za pojedine oblasti odgovarajuća naučna oblast, uz preciziran stepen obrazovanja, ispit, i radno iskustvo.

Ukoliko je, u skladu sa zakonom, Gradska uprava organizovana kao jedinstven organ, postavljaju se zamenici načelnika Gradske uprave – sekretari sekretarijata, koji zamenjuju načelnika u slučajevima njegove sprečenosti.

Načelnik uprave više za svoj i rad Gradske uprave ne odgovara Skupštini grada, već Gradskom veću u skladu sa propisima.

Statutom se predviđa postavljanje pomoćnika gradonačelnika za druge oblasti, osim ekonomskog razvoja koja je u nadležnosti gradskog menadžera, ukupno njih do 5. Zakon, međutim, više izričito ne predviđa postavljanje gradskog arhitekte. Dodatne poslove iz svojih oblasti koje pomoćnici vrše to čine po nalogu gradonačelnika (za razliku od ranijeg rešenja u skladu sa kojim su ovi poslovi bili predviđeni aktom o organizaciji Gradske uprave).

Načelnik više nije nadležan za donošenje akta o unutrašenjm uređenju i sistematizaciji Gradske uprave, dok Zakon sada predviđa da se organizacija i sistematizacija radnih mesta u Gradskoj upravi određuje objedinjenim pravilnikom o organizaciji i sistematizaciji mesta.

Proširuje se nadležnost Gradske uprave u obavljanju upravnog nadzora i na izdavanje prekršajnog naloga, umesto ranije mandatne kazne.

Mesna samouprava

Zakon propisuje uslove za obrazovanje i ukidanje mesne zajednice ili drugog oblika mesne samouprave.

Aktom o osnivanju mesne zajednice, u skladu sa Statutom utvrđuju se poslovi, organi i organizacija rada mesne zajednice, odlučivanje, izbor saveta i drugih organa, dok osnovni predstavnički organ građana na području MZ – bira Skupština gradske opštine na čijem području se mesna zajednica obrazuje a na predlog zbora građana i to u Zakonom predviđenom postupku* (videti napomenu na kraju teksta). Savet bira svog predsednika.


Zaštitnik građana grada Beograda je zamenjen lokalnim ombudsmanom i predviđena njegova nezavisnost i samostalnost u odlučivanju. Lokalni ombudsman može imati do 4 zamenika, a njihove nadležnosti i ovlašćenja se uređuju Statutom.

Zakon predviđa odredbe zakona koje prestaju da važe njegovim usvajanjem, predviđa obavezu usklađivanja statuta, pribavljanje mišljenja ministarstvu nadležnom za lokalnu samoupravu u vezi sa njim, kao i rokove, ali i vršenje poljoprivredne inspekcije do njenog uspostavljanja u skladu sa zakonom.

Zakon stupa na snagu 8. dana od objavljivanja.



*Izmene i dopune Zakona o lokalnoj samoupravi od 20.6.2018. u članu predviđaju izmenu Zakona o lokalnoj samoupravi koji se, između ostalog, odnosi na pravila i postupak za izbor, odnosno obrazovanje saveta mesne zajednice na teritoriji grada Beograda, predviđajući da će se utvrđivati zakonom kojim se uređuje položaj glavnog grada. Zakon o lokalnoj samoupravi (samostalne odredbe Zakona o izmenama i dopunama Zakona o lokalnoj samoupravi) takođe predviđa da će se odredbe koje se odnose na izbore/obrazovanje saveta mesne zajednice na teritoriji grada Beograda do donošenja zakona kojim se uređuje položaj glavnog grada primenjivati odredbe Zakona o lokalnoj samoupravi koje su bile na snazi do donošenja zakona o glavnom gradu. Ranije rešenje Zakona o lokalnoj samoupravi nije predviđalo drugačije rešavanje pravila i postupaka za obrazovanje saveta mesnih zajednica u glavnom gradu od ostalih mesnih zajednica u državi.