Hvala vam. Poštovane dame i gospodo, poštovana gospodo ministri, pred sobom imamo set poreskih zakona koji uobičajeno prate godišnji budžet Republike Srbije. Najbolje bi bilo kada bi ovaj set poreskih zakona svake godine imao smanjenje ovih poreskih stopa, ali treba očekivati da će u narednim godinama, kada bruto društveni proizvod bude rastao, doći i do takvih trendova u pogledu poreskih stopa.
U svom izlaganju ću dati nekoliko reči o tri zakona. Ukazaću samo na najzanimljivije i najinteresantnije delove tih zakona. Najpre o Predlogu zakona o budžetskom sistemu. U okviru ovog zakona, očigledno je da uvođenje trogodišnjeg budžeta predstavlja praktično ulazak Republike Srbije u krug porodice zemalja koje srednjoročno planiraju javne finansije. To je najznačajnija novina.
Znači, trogodišnji period, sve preko godine dana, srednjoročno je planiranje. Prvi trogodišnji budžet, saglasno zakonu o trogodišnjem budžetskom sistemu, mi treba da imamo 2010. godine a da on važi za 2010, 2011. i 2012. godinu, gde bismo praktično imali kretanje i budžeta i bruto društvenog proizvoda i ostalih makroagregata projektovano za tri godine, čime bi se makroekonomija ove zemlje praktično pratila na srednjoročnom nivou .
Znamo, već smo videli u Memorandumu o budžetu, da je za 2010. godinu projektovan budžet na 3.485 milijardi ili 42,27 milijardi evra, prema sadašnjem nivou evra, odnosno da bismo mi 2007. godine sa 4.000, odnosno 4.050 evra per kapita po glavi stanovnika, 2010. imali 5.600 evra po glavi stanovnika. Time bi se taj skok u srednjerazvijene zemlje poklopio i sa ozbiljnim budžetskim planiranjem na trogodišnjem nivou.
Praktično, ako kažemo da bi budžet bio oko 23% mi bismo te godine imali na trogodišnjem nivou oko 2.400 milijardi budžeta, odnosno sadašnjih oko 30 milijardi evra trogodišnjeg budžeta Republike Srbije.
Nadamo se svi i zahtevamo, nadam se sve poslaničke grupe, da u takvom trogodišnjem budžetu razvojna komponenta, bilo da se tiče infrastrukture, bilo da se tiče otplate glavnice, bilo ostalih investicionih aktivnosti, bude što više zastupljena i daleko više zastupljena nego što je sada.
Drugi je Zakon o porezu na dobit. Mi smo već sada zemlja koja je po stopi poreza na dobit na donjoj granici, ima najnižu stopu poreza na dobit u Evropi. Ona iznosi 10%. Povoljno je što u budžetu za 2008. godinu imamo projektovanu, planiranu dobit od 34 milijarde dinara, odnosno oko 400 miliona evra ili 5,32% od ukupnih budžetskih prihoda, što je značajno povećanje u odnosu na prethodnu godinu.
Što se tiče poreskih rashoda, odnosno poreskog kredita, jedina izmena je, i verovatno se ona iz ugla javnih finansija smatrala nužnom, da se kao poreski kredit, odnosno poreski odbitak za reprezentaciju pravnih lica, kako se sada zove, umesto tri posto u odnosu na ukupan prihod uzima 0,5 %.
Posebno bih u okviru zakona o porezu na dobit ukazao na poreska oslobađanja koja su vezana za ulaganja u osnovna sredstva, odnosno investicije. Tu imamo onu gradaciju – 20% od ulaganja u osnovna sredstva, s tim da ne pređe 50% od obračunatog poreza. To je opšte poresko oslobađanje 20%.
To se opšte oslobađanje odmah duplira za mala preduzeća i iznosi 40% od obračunatog poreza, pa se onda opet duplira, ide geometrijski, znači na 80% za posebne delatnosti, kao što su poljoprivreda, ribarstvo, koža, obuća, reciklaža, osnovni metali, prerađivačke industrije itd. Znači, ide 20- 40- 80 %.
Posebno bih ovde ukazao na poreska oslobađanja na nedovoljno razvijenim područjima, gde su sva pravna lica kod ulaganja za investicije oslobođena plaćanja poreza na dobit pet godina, uz uslov da ulaganje u osnovna sredstva, u investicije, bude 8.100.000 evra, da se dodatno zaposli pet lica, od kojih bi četiri, odnosno 80% živela, imala prebivalište odnosno boravište na nedovoljno razvijenom području.
Posebna poreska olakšica važi za potencijalno velike investitore od 10 miliona evra, odnosno 800 miliona dinara, i dodatno zapošljavanje sto radnika. Oni su oslobođeni poreza na dobit deset godina, srazmerno visini tog investicionog ulaganja, znači svih u budućih deset godina, ako se uloži 10 miliona evra sadašnjih i zaposli dodatno sto radnika.
Mislim da su to preferencijali koje je država, odnosno javne finansije, Ministarstvo finansija unelo u ovaj zakon još ranije, a sada još poboljšalo da bi se stvorila investiciona klima neophodna za razvoj zemlje i za ostvarivanje onih stopa ili premašivanje stopa bruto društvenog proizvoda koje su već planirane šest posto za iduću godinu i šest i po posto za 2009. i 2010. godinu.
Treći je Zakon o porezu na dohodak građana. Po osnovu ovog budžetskog prihoda planirano je u budžetu 72 milijarde dinara ili 11,26 od ukupnog budžeta. Već je ministar rekao, stopa poreza na prihod od poljoprivrede se generalno smanjuje sa 14% na 10%, s tim što se 2008. i 2009. godina zbog poznatih razloga praktično potpuno oslobađa od poreza na prihod od poljoprivrede. Stopa poreza, takođe je rečeno, na kapitalni dobitak za fizička lica koja se tretiraju Zakonom o porezu na dohodak građana smanjuje se duplo, s tim što ta stopa važi i za nosioce, imaoce hartija od vrednosti.
Neke zemlje u okruženju su se potpuno oslobodile plaćanja poreza na kapitalnu dobit za imaoce hartija od vrednosti. Kod nas je ostala stopa 10%, odnosno duplo manja stopa, ali je postavljen dodatni uslov - da se praktično oslobodi plaćanja poreza na kapitalnu dobit imalac hartija od vrednosti ako ih on ima u portfelju, u posedu, neprekidno tri godine.
Još jedna novina je vrlo značajna za fizička lica kod plaćanja poreza na dohodak građana. Bilo je predviđeno ranije da se kapitalni dobici i kapitalni gubici prebijaju u toku iste godine. Sada je taj rok produžen na deset godina.
Dakle, kapitalni dobitak i kapitalni gubitak od prodaje imovine fizičkih lica mogu se prebijati međusobno u narednih deset godina, što sigurno stvara jednu veliku povoljnost u prometu nekretnina i ostalih oblika imovine fizičkih lica, poreskih obveznika.
Treća tačka, dao bih jedan primer. Formiranje, odnosno obračun poreza na dohodak građana. Mislim da je ovaj deo priče zaista zanimljiv, jedna prezentacija kako bi se tačno obračunavao porez na dohodak građana.
Pod jedan, formiraju se svi prihodi, iz svih oblasti. Npr. poslanici imaju prihode: plate, putne troškove iznad neoporezivog dela i dnevnice iznad neoporezivog dela, ako nemaju druge prihode. Svi prihodi se kumuliraju. To je tačka 1.
Onda, postoji poreska granica - to je neoporezivi deo, to su prosečne tri plate puta 12 meseci. To je u ovom trenutku, ako je 30.000 neto zarada, 1.080.000. To je praktično neoporezivi dohodak.
Razlika svih prihoda minus neoporezivi dohodak predstavlja dohodak za oporezivanje, bruto dohodak. Od dohotka za oporezivanje oduzimaju se poreska oslobađanja, umanjenja za poreskog obveznika u visini 40% od prosečne plate u Srbiji i za svako izdržavano lice još 15% od proseka u Srbiji, s tim da ta umanjenja ne mogu preći 50% od neoporezivog dohotka, odnosno od onih 1.080.000. Znači, sva ta oslobođenja ne mogu preći 540.000 u ovom trenutku.
Posle toga, kao razlika, dolazi poreska osnovica. Formira se kao razlika i na nju se primenjuje stopa. Za prvi milion te razlike stopa je 10%, a na oporezivi dohodak veći od milion stopa se formira 100.000 za prvi milion i plus 15% za prihode preko tog prvog miliona.
U našem slučaju, npr. ako bismo uzeli sadašnja primanja poslanika, putne troškove, dnevnice u ovom trenutku, dakle, jedan prosečan srpski poslanik bi trebalo da plati porez oko 45.000 na godišnjem nivou, imajući u vidu ove početne parametre.
Zaključno, time završavam svoju diskusiju, radi se o zakonima koji prate budžet, koji su, koliko je to bilo moguće i koliko je imalo prostora u javnim finansijama, dali određene preferencijale i u tom smislu treba očekivati dalje poboljšanje poreskih zakona u narednim godinama, smanjenje poreskih stopa, u meri koliko to privreda Srbije, odnosno bruto društveni proizvod bude dozvoljavao. Hvala.