Poštovana predsedavajuća, poštovani narodni poslanici, kao što znate, danas su na dnevnom redu izmene i dopune Zakona o Visokom savetu sudstva i Državnom veću tužilaca. Zakonom o sudijama i Zakonom o javnom tužilaštvu detaljno je uređen institut udaljenja sudija, javnih tužilaca i zamenika javnih tužilaca, i to kako razlozi za njihovo udaljenje, tako i nadležnost za donošenje odluka o udaljenju, trajanju udaljenja i pravo na pravno sredstvo protiv takve odluke.
Važeći zakon o Visokom savetu sudstva, odnosno Državnom veću tužilaca, međutim, predviđa samo jedan slučaj udaljenja, i to obaveznog udaljenja, u slučaju kada je podnet predlog za razrešenje izbornog člana Visokog saveta sudstva, odnosno Državnog veća tužilaca Narodnoj skupštini. Takvo udaljenje može trajati do odluke Narodne skupštine o razrešenju tog člana.
Upravo iz potrebe da se udaljenje člana Visokog saveta sudstva, odnosno Državnog veća tužilaca, preciznije uredi, a polazeći od odredaba Zakona o sudijama i Zakona o javnom tužilaštvu, kojima je pitanje udaljenja propisano, predloženim rešenjima uređuju se slučajevi kada se primenjuje udaljenje za članove Visokog saveta sudstva, odnosno Državnog veća i bliže uređuje postupak, odnosno nadležnost za donošenje takve odluke i pravo na pravno sredstvo, kao i trajanje udaljenja.
Predloženim zakonima predviđa se da postoje dve vrste udaljenja, i to: obavezno i fakultativno. Obavezno udaljenje postoji u slučaju kada je protiv bilo kog člana Visokog saveta sudstva, odnosno Državnog veća tužilaca određen pritvor. Takođe, zadržano je važeće zakonsko rešenje gde je udaljenje obavezno ukoliko je Narodnoj skupštini podnet predlog za razrešenje izbornog člana Visokog saveta sudstva, odnosno Državnog veća tužilaca.
Kada su u pitanju izborni članovi Državnog veća tužilaca iz reda javnih tužilaca i zamenika javnih tužilaca, predviđa se da za njih postoji još jedan razlog za obavezno udaljenje, i to kada je već doneta odluka o njihovom udaljenju sa funkcije javnog tužioca, odnosno zamenika javnog tužioca. Ovaj razlog ne postoji kod izbornih članova Visokog saveta sudstva iz reda sudija, iz razloga što ovi članovi Visokog saveta sudstva za vreme vršenja funkcije u Visokom savetu sudstva su oslobođeni vršenja sudijske funkcije, dok članovi Državnog veća tužilaca iz reda javnih tužilaca i zamenika javnih tužilaca nisu.
Predloženi zakoni predviđaju fakultativno udaljenje za izborne članove Visokog saveta sudstva, odnosno Državnoj veća, u slučaju kada je protiv njih pokrenut postupak za razrešenje sa funkcije člana ovih organa, kao i u slučaju kada je protiv njih pokrenut krivični postupak za krivično delo zbog koga mogu biti razrešeni sa funkcije člana.
Podsetiću vas da je reč o krivičnim delima zbog kojih može biti izrečena bezuslovna kazna zatvora, odnosno krivičnim delima koji ih čine nedostojnim za vršenje funkcije člana Visokog saveta, odnosno Državnog veća. S obzirom da je reč o razlozima koji se moraju ispitati u svakom konkretnom slučaju i udaljenje je fakultativno. Odluku o udaljenju člana Visokog saveta, odnosno Državnog veća u svim slučajevima donosi predsednik Visokog saveta, odnosno Državnog veća.
U slučajevima kada je udaljenje fakultativno, predviđeno je pravo na udaljenost člana Visokog saveta, odnosno Državnog veća, na pravno sredstvo, tačnije na prigovor. O podnetom prigovoru odlučuje Visoki savet, odnosno Državno veće, i to u roku od osam dana od dana dostavljanja prigovora. Takođe je predviđeno da do donošenja odluke izjavljeni prigovor ne zadržava izvršenje odluke o udaljenju. Pored toga, predloženim zakonima propisano je i trajno udaljenje, sve u zavisnosti od razloga zbog kojih je udaljenje i određeno.
Na kraju ovog predstavljanja Predloga zakona o izmenama i dopunama Zakona o Visokom savetu sudstva, odnosno Državnog veća tužilaca, htela bih da napomenem da su navedene izmene nužne, jer bez obzira što je neko član najviših organa sudskih vlasti, kao i takav treba da uživa najviše moguće poverenje u stručne i moralne osobine. Treba predvideti i mogućnost udaljenja člana Visokog saveta, odnosno Državnog veća, sa te funkcije u tačno određenim slučajevima, posebno kada je sudskom odlukom protiv njega određen pritvor. Sa te strane niko, pa ni najviši funkcioner sudske vlasti, ne može biti nedodirljiv i u boljem položaju nego ostali građani ove zemlje.
Sa druge strane, samo udaljenje, naravno, ne prejudicira konačnu odluku da li će neko biti razrešen, jer takva odluka isključivo zavisi od ispunjenja zakonskih razloga za razrešenje po tačno predviđenom postupku.
Takođe, želela bih da vam se zahvalim na pažnji i izrazim nadu da će nakon rasprave u Narodnoj skupštini biti usvojeni ovi predlozi zakona koji će stvoriti normativne pretpostavke za precizno regulisanje instituta udaljenja sa funkcije i za članove Visokog saveta sudstva, odnosno Državnog veća tužilaca, a što do sada nije bilo precizno regulisano. Zahvaljujem se na pažnji još jednom.
