Predlogom zakona omogućava se jedinici lokalne samouprave da preko svojih organa prati proces evropskih integracija Srbije. Predlagač zakona očekuje da će na ovaj način jedinica lokalne samouprave biti adekvatnije informisane o promenama koje se planiraju kao posledica evrointegracija.

Predloženim izmenama zakona proširuje se krug pitanja koja se uređuju statutom jedinice lokalne samouprave.Takođe,značajna izmena zakona predviđena je u oblasti određivanja nadležnosti jedinice lokalne samouprave, i to tako što se ne nabrajaju njeni konkretni poslovi, već oblasti u kojima ima nadležnosti na osnovu posebnih, sektorskih zakona, uključujući i poslove utvrđene statutom, dok će jedinstveni popis poslova obezbediti Ministarstvo državne uprave i lokalne samouprave, na osnovu podataka dobijenih od opština i organa državne uprave

Dopunama zakona omogućeno je predsedniku skupštine da u situacijama koje opravdavaju hitnost, a na zahtev ovlašćenog predlagača (predsednik opštine, opštinsko veće ili jedna trećina odbornika), zakaže sednicu u roku koji ne može biti kraći od 24 sata . Da bi se sprečila zloupotreba ovog prava, razlozi za podnošenje zahteva za održavanje hitne sednice kao i posledice koje bi nastupile ukoliko se sednica ne bi održala u kratkom roku moraju biti obrazloženi.
Predložena je i mogućnost da radno telo može organizovati javno slušanje o predlozima propisa i odluka koje donosi skupština kako bi se podstaklo učešće javnosti u radu skupštine.
U cilju obezbeđivanja srazmernosti broja funkcija sa veličinom jedinice lokalne samouprave, predložene su dopune Zakona kojima se broj članova opštinskog veća i broj pomoćnika predsednika opštine utvrđuje na osnovu broja stanovnika prema poslednjem sprovedenom popisu stanovništva (do sada sve jedinice lokalne samouprave bez obzira na veličinu mogle da imaju do 11 članova u Opštinskom veću odnosno do 3 pomoćnika predsednika opštine). U skladu sa predviđenim izmenama, a u opštinama koje imaju:
• do 15.000 stanovnika opštinsko veće, može da ima do 5 članova, a predsednik opštine jednog pomoćnika;
• do 50.000 stanovnika opštinsko veće, može da ima do 7 članova, a predsednik opštine 2 pomoćnika;
• do 100.000 stanovnika opštinsko veće može da ima do 9 članova, a predsednik opštine 3 pomoćnika.
• Gradovi koji broje više od 100.000 stanovnika, moći će da imaju Opštinsko veće sa najviše 11 članova, a gradonačelnik do 5 pomoćnika.
Navedene izmene u broju članova veća i pomoćnika predsednika opštine primenjivaće se posle prvih lokalnih izbora koji u jedinici lokalne samouprave budu održani po stupanju na snagu ovog Zakona.
Takođe, proširuju se prava i dužnosti opštinskog veća, koja se odnose na praćenje, koordinaciju rada i izveštavanje o radu javnih preduzeća kojima je opština/grad osnivač.
Načelnik, koji je do sada odgovarao i skupštini opštine i veću, u skladu sa predloženim izmenama, biće odgovoran samo opštinskom veću koje ga i postavlja.
Predlogom zakona precizirano je da o ostavci predsednika opštine predsednik lokalne skupštine obaveštava odbornike na prvoj narednoj sednici, budući da važeće zakonsko rešenje nije regulisalo ovo pitanje.
Učešće javnosti u radu skupštine podstiče se propisivanjem mogućnosti da radno telo skupštine organizuje javno slušanje o predlozima propisa i odluka koje donosi skupština.
Za uspeh pokretanja građanske inicijative od sada će u svim opštinama biti dovoljna podrška 5% birača. Naime, dosadašnjim zakonskim rešenjem propisano je da se statutom jedinice lokalne samouprave utvrđuje broj potpisa građana potreban za punovažno pokretanje građanske inicijative, koji ne može da bude manji od 5% birača, pa su pojedine opštine propisivale i izuzetno visok procenat koji je bio i do 25% birača. U cilju jačanja uloge građana i sprečavanja jedinica lokalne samouprave da propišu previsok procenat, Predlogom zakona predviđeno je da je broj potpisa građana potreban za pokretanje građanske inicijative iznosi 5% od ukupnog broja građana sa biračkim pravom.
Predlogom zakona predviđena je i mogućnost da građani iniciraju sprovođenja javne rasprave o pitanjima iz nadležnosti opštine. Naime, da bi se sprovela javna rasprava potrebno je da predlog građana podrži najmanje 100 birača , s tim da je nadležni organ opštine dužan da prethodno na internet prezentaciji opštine odnosno na drugi primeren način obavesti javnost da je otpočeo rad na pripremi propisa koje donosi skupština.Po primljenom predlogu građana o sprovođenju javne rasprave odlučuje nadležni odbor lokalne skupštine. Odredba o obaveznom sprovođenju postupka javne rasprave za planiranje investicija u odluci o budžetu će se primenjivati počev od pripreme odluke o budžetu za 2019. godinu.
Predlogom Zakona detaljnije je definisan položaj mesne samouprave i njenih organa. Naime, precizirano je da je savet mesne zajednice predstavnički organ građana na području mesne samouprave, te da članove saveta biraju građani na izborima koje raspisuje predsednik skupštine opštine/grada.
Savet mesne zajednice ima predsednika koga iz reda svojih članova bira savet, tajnim glasanjem i većinom ukupnog broja članova saveta.
Osim izbora predsednika saveta, u nadležnosti saveta je donošenje opštih akata (statuta, finansijskog plana i programa razvoja mesne zajednice); predlaganje mera za razvoj i unapređenje komunalnih i sl. delatnosti; pokretanje inicijative za donošenje/izmenu propisa opštine.
Savet može biti raspušten odlukom lokalne skupštine ako ne zaseda duže od 3 meseca, ili ukoliko ne izabere predsednika saveta ili ne donese finansijski plan u propisanom roku, a izbori za novi savet raspisuju se u roku od 15 dana od dana kada ova odluka stupi na snagu. Do izbora novog saveta skupština opštine imenuje poverenika opštine koji obavlja neodložne poslove.
Nadzor nad zakonitošću rada i akata mesne zajednice vrši organ opštine/grada koji se određuje statutom opštine. U nadležnosti ovog organa je:
• Davanje saglasnosti na finansijski plan mesne zajednice
• Pokretanje postupka ocene ustavnosti/ zakonitosti opštih akata mesne zajednice pred Ustavnim sudom
• Obustava od primene opšteg akta mesne zajednice za koji smatra da je neustavan/nezakonit ( uz dužnost da u roku od 5 dana od dana obustave podnese predlog Ustavnom sudu);
• Poništenje opštih akata mesne zajednice koji nisu saglasni sa statutom/aktom o osnivanju mesne zajednice
• Predlaganje predsedniku opštine obustavljanje finansiranja aktivnosti mesne zajednice koja sredstva troši suprotno sopstvenom finansijskom planu, opštinskom budžetu ili zakonu.
• Predlaganje raspuštanja saveta lokalnoj skupštini

Predlogom zakona detaljno su uređeni i oblici međuopštinske saradnje u cilju racionalnijeg ili stručnijeg obavljanja pojedinih poslova. Jedinice lokalne samouprave moći će da zaključuju sporazume radi zajedničkog vršenja poslova iz izvorne nadležnosti, kao i da jedna drugoj ustupaju izvršavanja pojedinih poslova. Ukoliko se radi o poverenim poslovima, prethodnu saglasnost na sporazume davaće nadležna ministarstva. Predlogom zakona precizno su uređena pitanja finansiranja, odgovornosti i drugih pravnih posledica zajedničkog vršenja/ustupanja poslova.