Otvoreni parlament je u proteklom periodu informisao i edukovao građane i građanske inicijative
o načinima na koje mogu doći do svojih predstavnika u parlamentu i ohrabrivao ih da probleme
lokalnih zajednica, koji su u nadležnosti Narodne skupštine, predstave narodnim poslanicima.
Građani su pokušali da, kroz različite institucionalne mehanizme, u saradnji sa narodnim
poslanicima, reše određeni lokalni problem ili ga učine jasnijim i vidljivijim kako bi dobili podršku
u njegovom daljem rešavanju. Otvoreni parlament je podržao 14 lokalnih inicijativa iz Beograda,
Bora, Bujanovca, Čačka, Kruševca, Loznice, Niša, Novog Sada, Smedereva i Užica.

Početkom 2019. godine, tadašnji ministar unutrašnjih poslova Republike Srbije najavio je pokrivanje Beograda kamerama za biometrijski nadzor, koje će imati mogućnost povezivanja sa softverom za prepoznavanje lica i registarskih tablica. Srbija je ovaj nedovoljno ispitani sistem nadzora nabavila od kineske kompanije Huavej, bez prethodno uspostavljenog zakonskog osnova za njegovo korišćenje, bez utvrđivanja neophodnosti i srazmernosti upotrebe ovog sistema, ali i bez sprovedene procene uticaja koje bi korišćenje ovako intruzivnih tehnologija imalo na prava građana. Na upite javnosti, odgovor nadležnih organa je od tada isti – kamere su postavljene, ali softver za raspoznavanje lica nije nabavljen, te raspoloživu tehnologiju koriste kao običan video nadzor.

Zakon o socijalnom preduzetništvu je usvojen u februaru 2022. godine, skoro deceniju nakon prve inicijative Vlade Republike Srbije da se oblast socijalnog preduzetnštva reguliše zakonom. Puna implementacija Zakona počela je u novembru 2022. godine kada se očekivalo usvajanje. Programa razvoja socijalnog preduzetništva koji je trebalo da propiše šta će se finansirati u ekosistemu kako bi se zaista razvijalo socijalno preduzetništvo, a koji nije donesen ni do današnjeg dana (14. 5. 2023). 

Ustav Republike Srbije propisuje da su nosioci suverenosti građani, koji, pored svog prava da na donošenje odluka utiču putem slobodno izabranih predstavnika, tu suverenost ostvaruju i putem oruđa direktne demokratije: referendumom i narodnom inicijativom. Osnovi ovih instituta, kao i broj birača neophodan za pokretanje narodne inicijative i referenduma na zahtev građana su propisani samim Ustavom, dok su postupci ostvarivanja ovih prava bliže uređeni Zakonom o referendumu i narodnoj inicijativi.

Zakon o elektronskim komunikacijama (“Službeni glasnik RS”, broj 35/2023) prešao je dug put od nacrta do usvajanja. Predlog zakona koji je Vlada Republike Srbije usvojila i podnela Narodnoj skupštini februara 2023. godine zapravo je nastavak procesa koji je okončan još leta 2021. godine kada je završena javna rasprava, o čemu je sa stavljen izveštaj septembra 2021. godine.

Analiza koja se nalazi pred vama bliže prikazuje proces usvajanja Predoga zakona o izmenama i dopunama Zakona o zapošljavanju stranaca, ali i delom analizira proces usvajanja Predloga zakona o izmenama i dopunama Zakona o strancima imajući u vidu njihovu horizontalnu primenu, i činjenicu da je ovaj set zakona predstavljen zajedno tokom jedne javne rasprave i zajedno ušao u skupštinsku proceduru.

Ova analiza prikazuje dešavanja vezana za proces usvajanja ovog propisa koja su se dogodila zaključno sa 1. junom 2023. godine.

Iako je Srbija u novembru 2018. godine dobila novi Zakon o zaštiti podataka o ličnosti, po uzoru na Uredbu EU o zaštiti podataka  i tzv. Policijsku direktivu, primena ovog propisa i dalje nije u potpunosti zaživela. Srbija nije ispunila obavezu iz samog Zakona, kao ni iz Akcionog plana za poglavlje 23, u pogledu usklađivanja sektorskih propisa sa ZZPL, za šta je rok bio kraj 2020. godine. Takođe, obveznici Zakona (rukovaoci i obrađivači podataka iz javnog, privatnog i civilnog sektora) ne ispunjavaju u dovoljnoj meri svoje obaveze, zbog nedostatka znanja i kapaciteta, ali i odsustva principa odgovornosti za povrede prava građana koje nastaju kršenjem propisa. Konačno, građani nisu u dovoljnoj meri upoznati sa svojim pravima, te ne koriste dostupne pravne mehanizme za njihovu zaštitu.

Bez obzira na to što se skupštinske sednice odavno prenose na Radio-televiziji Srbije, dok se sednice skupštinskih odbora „strimuju” na sajtu Narodne skupštine, svaki će vam iskusni skupštinski izveštač reći da je izveštavanje sa lica mesta, dakle iz same Skupštine, nezamenjivo.

Shocked by the scandalous decision of the Parliament’s leadership to modify the official transcripts from parliamentary sittings through lies and censorship, in order to erase segments of the ruling majority MPs’ verbal attacks, we demand that such absolutely undemocratic, non-parliamentary and unethical practice immediately stops. In any functional parliamentary democracy, those responsible for such a scandal would suffer consequences and would be dismissed from their parliamentary positions.

In the “redacted” version of parliamentary transcript from Thursday, June 22, which was published on the Parliament’s website on Tuesday, June 27, the sentence: “You are murdering pensioners in Aranđelovac”, spoken by MP Nebojša Bakarec while interrupting the speech of MP Zoran Zečević, is missing. As such an action of an MP would present the justifiable reason for the reaction of the Speaker of the Parliament, any reaction was missing, while the cover-up of this sentence was used to manipulate the real events in the Parliament for the benefit of the ruling majority, following the established practice of the current parliamentary convocation.

The Open Parliament yesterday pointed to unusual delay of several days in publishing parliamentary transcripts from Thursday, June 22, which were published at the Parliament’s website only yesterday, on Tuesday, June 27. By comparing the excerpts of the preserved copy of the transcript that journalists and MPs received on June 22, and the transcript published at the Parliament’s website, the clear difference was identified – the comment of the MP Bakarec, which existed in the previous version of the transcript, was missing. The subsequent decision to stop the practice of forwarding parliamentary transcripts to journalists and MPs on the day of the parliamentary sitting, and to provide them only the following day, exemplifies the serious attempt to continue with this scandalous practice.

Hiding of the truth in parliamentary speeches most seriously undermines the transparency in the work of the highest institution in the Republic of Serbia, which represents the fundamental value that should not be questioned.

MPs are frequently subjected to reasonable critiques due to the inappropriate behavior, hate speech, verbal violence, and even situations on the verge of physical violence, transforming the legislative institution into the generator of violence in a society. However, it is not expected from the parliamentary leadership to use falsification in order to divert the truth in the official documents and present the work of the Parliament in a more acceptable way. 

 

Photo 1: A photograph of the original transcript from June 22, 2023, published by the MP Gavrilović

 

 

Photo 2: Screenshot of the transcript from June 22, 2023, published at the Parliament’s website on June 27, 2023

 

Jesenje zasedanje Narodne Skupštine Republike Srbije proteklo je poput Dana mrmota. Sve sednice zakazane su u roku kraćem od uobičajenih sedam dana, najčešće samo 24 sata pre početka sednice, a rasprave proletele u vrtlogu uvreda i digresija. Mogli smo čuti o svemu sem o dnevnom redu.