Poštovane kolege poslanici, kao pripadnik SPS-a i kao narodni poslanik SPS-a, koji upravo dolazi iz Negotinske opštine, iz opštine gde ima veliki broj Vlaha, osećam se prozvanim da i ja izložim svoj stav, ujedno i stav SPS-a.
Dobro je da se ovakvo pitanje našlo na dnevnom redu Skupštine, odnosno, nije se našlo na dnevnom redu, ali je bar pomenuto, jer se u poslednjih par godina, zaista, potenciraju neke stvari koje se ranije nikada nisu potencirale. Nažalost, i naša istorija to radi.
Samo bih hteo da kažem, kao pripadnik tog naroda, te etničke manjine, da su Vlasi jedna heterogena populacija, kojih ima i u Rumuniji, Bugarskoj, Hrvatskoj, Velikoj Britaniji, u Albaniji i tako dalje. Znači, ima ih u sedam-osam zemalja širom Evrope.
Što se tiče samog dijalekta, to je jedan heterogeni dijalekat, koji se, uglavnom, uklapa u jezičke konstelacije država u kojima Vlasi žive, pa imamo dijalekat istarski, aromunski i tako dalje.
Ono što hoću da kažem u ime Vlaha iz opštine Negotin, i to ogromne većine, a kasnije ću to i dokumentovati, jeste da oni sebe vide isključivo kao etničku grupu pripadnika srpskog naroda, odnosno građana Republike Srbije.
Oni nikada neće dozvoliti da u svojoj državi postanu nacionalna manjina, ni za čije interese na svetu. I sami znaju, a i građani Srbije koji ne znaju ovaj problem treba da znaju da se vlaški dijalekat razlikuje umnogome od rumunskog književnog jezika i da deca, učenici koji se školuju u Rumuniji, moraju da pohađaju godinu dana jezičke pripreme, kao da se školuju u bilo kojoj drugoj stranoj državi, Nemačkoj, Engleskoj i tako dalje. Ali, statistike su neumoljive i one će vam reći sve.
Na poslednjem popisu iz 2002. godine, opština Negotin je prikazala 57.000 stanovnika, od toga se 3.000 izjašnjavaju kao Vlasi, ali kao građani države Srbije. Svega 250 se izjašnjava kao Rumuni.
Da li su to Vlasi koji su se izjasnili kao Rumuni, ili su to rumunski građani, nemam tačan podatak, jer u novije vreme dosta građana Rumunije nalazi svoje utočište u Srbiji.
Na primer, ima dosta Rumunki koje su se udale i sada žive ovde i traže naše državljanstvo.
Što se tiče strukture, u opštini Negotin, od 70 odbornika, koliko broji SO Negotin, 31 su Vlasi.
Uradili smo neke analize i žao mi je što se nisam bolje pripremio, jer nisam očekivao da ću biti pozvan da pričam o ovom problemu, a prihvatam da o tome pričam na bilo kom mestu, kao što sam i pričao.
Od 1985. do 2007. godine, za 21 godinu, u opštini Negotin je 17 godina presednik opštine bio pripadnik vlaške etničke grupe. Ono što bih hteo da potenciram i što je veoma važno, jeste da smo oduvek, od kada za sebe znam, a to znači 47 godina, svi mi u opštini Negotin živeli izuzetno homogeno, složno, zajedno se družili od malena, išli u iste škole, družili se za vreme školskog odmora, nekategorisani da li smo Vlasi ili nismo Vlasi, zapošljavali se i bili kolege na poslu. Nikada nije bilo razlike i nikada se niko nije pitao da li je neko Vlah ili nije Vlah.
Što se tiče učešća Vlaha u strankama, ima ih u svim strankama koje su registrovane u Srbiji, ima ih i u SPS-u u znatnom broju, čak, možda, u dominantnom, a time se nisam bavio. Tako je, na primer, Vlaško-rumunska partija, zajedno sa DS-om, učestvovala na poslednjim parlamentarnim izborima u Negotinu i oni su pobedili, upravo, zahvaljujući glasovima ljudi vlaške pripadnosti.
Ono što nije dobro, to je što se primećuje da Rumunija ima neke ambicije, možda, prema ovom življu. Postavio bih sa ove govornice pitanje - zašto Rumuni, od svih đaka i studenata koji se školuju, daju povlastice samo za one studente koji su pripadnici Vlaško-rumunske stranke?
Zašto se obećava građanima Republike Srbije da će lakše i sa manje materijalnih izdataka dobiti vize ukoliko su pripadnici Vlaško-rumunske stranke?
Mogu da razumem da Rumunija ima određene ambicije prema ovim građanima Srbije, ali ne mogu da razumem građane Srbije, pripadnike etničke grupe, koji hoće da postanu nacionalna manjina u svojoj državi. Potenciram da je naš zaključak, ogromne većine Vlaha iz opštine Negotin, da to ne žele.
Hvala lepo.