Zahvaljujem.
Reč ima narodni poslanik Dragan Stevanović.

Dame i gospodo narodni poslanici, SRS zaista nije očekivala više od ove vlade, kada je u pitanju zakon koji je danas na dnevnom redu. Da budemo iskreni do kraja, možda smo više očekivali od dotičnog ministra, s obzirom na to da on pripada stranci koja je nekako svih ovih godina unazad, pa i decenija, imala hipoteku da eksploatiše ovu temu odnosa matice sa dijasporom.
Naravno, gospodine ministre, ovaj zakon je sve samo ne ono kako vi želite da ga predstavite, niti je sistemski, niti je istorijska prekretnica, niti će predstavljati institucionalni okvir za unapređenje odnosa matice sa Srbima u dijaspori i Srbima u okruženju.
Vi ste deo vlasti koja je imala priliku gotovo deset godina da pokaže jedan dijametralno drugačiji odnos prema dijaspori. Vi za taj isti period niste uspeli ni da izbrojite koliko ljudi Srbija ima u svojoj dijaspori. Počinjete paušalno da pričate o ovom zakonu i to tako fleksibilno, govoreći o dijaspori od tri do četiri miliona, a na izbore ta ista dijaspora pošalje svega par hiljada ljudi da glasaju i da na taj način pokažu svoje interesovanje za vlast u ovoj državi.
Na početku svoje rasprave ću da se osvrnem načelno na nekoliko stvari koje ste pomenuli u svom obrazloženju promovišući ovaj zakon, ubeđujući nas poslanike da za isti treba da glasamo i, pretpostavljam, javnost da je ovo dobar zakon.
Kažete u obrazloženju da je ovaj zakon u funkciji objedinjavanja svih snaga jednog naroda. Podsetiću vas, gospodine Srećkoviću, da ste deo vlade koja je poslednjih deset godina posejala sve podele po Srbiji, od mesne zajednice, pa do najvišeg državnog nivoa. Budite ubeđeni, gospodine Srećkoviću, da su se te podele preslikale i na našu dijasporu.
Juče ste ovde govorili o 2.400 udruženja i asocijacija. Srpska radikalna stranka ne likuje nad činjenicom da je to tako, ali budite ubeđeni da svaka od njih, ili velika većina njih, smatra da je relevantna i da je ona autentična i da je ona pravi predstavnik Srba u dijaspori.
Vi ste, gospodine ministre, kao predstavnik Vlade, doveli u kontekst nacionalno buđenje sa ovim zakonom. Vi, koji promovišete globalističke, nadnacionalne vrednosti, evroatlantske integracije, govorite o nacionalnom buđenju. Ljudi koji su vas birali za ministra juče su govorili da tradicija ovog naroda predstavlja okove i da ne budemo okovani našom tradicijom.
Vi, gospodine ministre, pokušavate ovaj zakon da promovišete i predstavite kao šansu za istorijsko pomirenje. Pre nekoliko dana mediji su brujali o poremećenim odnosima u Vladi zato što je jedan sud rehabilitovao jednu istorijsku ličnost, ne ulazeći u njenu istorijsku ulogu. Vi Srbiju te svađe i rasprave niste mogli da poštedite, bez obzira šta i kakve pozicije su iz SRS, pa i mene lično u odnosu na sve to.
Govorite, gospodine ministre, da će ovaj zakon omogućiti da se ekonomski kapaciteti dijaspore opredmete ovde u Srbiji. Na osnovu čega? Slažemo se sa vama da su oni pozamašni, i humani i kulturni i ekonomski kapaciteti. Ali Srbija je, gospodine ministre, s obzirom da je u okolnostima o kojima je danas bilo reči i koje stvarate vi koji činite Vladu, zemlja u kojoj ne postoji ni pravna ni finansijska sigurnost, niti se primenjuju sistemski zakoni koji bi istu trebalo da obezbede.
Za deset godina vlasti niste uspeli u Srbiji da obezbedite administrativne kapacitete da naša dijaspora dođe ovde, da ulaže svoj novac i da ga ovde troši, da od svega toga korist imamo i mi koji živimo u Srbiji, a svakako i oni koji osećaju emocije i veze za ovu svoju maticu, za Republiku Srbiju.
Gospodine ministre, zakon je nedorečen u tehničkom i u svakom drugom smislu. Veliki broj kolega poslanika je govorio da predviđate instituciju, predviđate mehanizme čije funkcionisanje i izbor niste do kraja razradili već površno i paušalno.
Postaviću vam jedno prosto i obično pitanje – šta znači u članu 23. reč ''eksperti''? Ko su ti eksperti, uvaženi u svojoj sredini, koji će biti članovi Saveta Skupštine dijaspore i Srba u regionu? Šta oni treba da ispune kao uslov pa da ih Srbija zakonom prepozna ili doživi kao eksperte?
Da li treba da imaju visoke škole ili treba da nas podsećaju na eksperte koje ste vi uvezli u Srbiju, od Đelića pa do velikog eksperta Dinkića? Zašto u tim savetima ne bi mogli da budu ugledni srpski domaćini, ili iz nekog drugog naroda koji čine dijasporu Srbije tamo, koji su prepoznatljivi i uvaženi u svojim sredinama? Bilo bi lepo da nam to obrazložite. To je dokaz površnosti i pisanja zakona tek radi reda, a ovaj zakon, po mišljenju SRS-a, mogao je da bude sve, samo ne to.
Ono što je suštinska zamerka SRS-a na ovaj zakon jeste činjenica da ste apsolutno apstrahovali prisustvo parlamenta u sprovođenju ovog zakona i kontroli sprovođenja ovog zakona. Istina je da je o tome bilo reči ranije, i u jučerašnjoj i u današnjoj raspravi, ali evo, ja vas pitam – u kom članu zakona predviđate da parlament, kroz svoja tela, svoje odbore ili pojedince, bude predstavljen u institucijama i mehanizmima koje ovaj zakon predviđa i razvija?
Pogledajte samo Savet za odnose sa Srbima iz okruženja. Od predsednika Republike, predsednika Vlade, ministra, pa do poslednjeg, svi su volja skupštinske većine, sem predstavnika SPC, mada se država svojski trudi da i tu prste umeša i da potpuno derogira i devalvira značaj, vrednost i smisao crkve i crkvenih velikodostojnika u jednoj ozbiljnoj državi.
I šta znači to - pozivate nas? Vi nas pozivate na opšti politički konsenzus, a ovde ste onima koji ne predstavljaju opoziciju uskratili pravo da na bilo koji način u svemu ovome učestvuju. Vi ste opet, kao vlast, uzurpirali ekskluzivno pravo na vaše odnose sa Srbima u dijaspori.
Da li zaista verujete da u opoziciji nema stranaka kojima je stalo do nacionalnog pomirenja? Pa, ako je neko u poslednjih 18 godina govorio, politički delovao i ponašao se u duhu nacionalnog jedinstva i pomirenja, to je bio SRS.
Da li smatrate da nemamo pojedince koji bi mogli, ako ne veliki, bar skromni doprinos da vam daju u primeni ovoga zakona? Ne. Vraćamo se na početak priče koji kaže da ste ostrašćeni i da ste podele sejali poslednjih deset godina i da niste sposobni, u političkom smislu, da ih prevaziđete.
Šta znači, gospodine ministre, to da kažete - ovaj zakon šalje jasnu političku poruku dijaspori, predsednik Republike je predsednik jednog saveta? Taj naš predsednik se razume u infrastrukturu, razume se u nacionalnu bezbednost, a sada će da bude predsednik Saveta za odnose sa Srbima van Srbije. Da li je to neka garancija? Kakva je to garancija? Šta on zna o dijaspori? Šta zna o tim odnosima? Obavezujete ga zakonom da jednom u tri meseca saziva Savet. Da li to smatrate jasnom političkom porukom Srbima u okruženju? Ako je to cena da DS glasa za ovaj zakon, onda vas razumemo i zažmurićemo na to, nećemo više komentarisati.
Gospodine ministre, ovaj zakon je tanak, nije dobar. Zakon ne predstavlja ništa od onoga kako ste želeli da ga predstavite. Ponoviću, nije nijedan institucionalni okvir za unapređenje naših odnosa sa Srbima van Srbije, odnosno sa Srbima u dijaspori, ne predstavlja istorijsku prekretnicu, nije ono što bi Srbima koji ne žive u svojoj matici dalo garanciju da Srbija na jedan korenit, radikalan način menja svoju politiku i stvara i počinje da stvara zdrave odnose prema njima.
Na kraju, nikakvu političku pozitivnu poruku tim ljudima nećete poslati dok god se vladate i rukovodite principima u kojima je nastao ovaj zakon, u kojima će biti izglasan i u kojima ćete ga primenjivati.

Gospodin Nikola Žutić ima reč.

Gospodine ministre, poštovani poslanici, u načelnoj raspravi na skupštinskom Odboru za Srbe van Srbije zahtevalo se da se u pobrojane zemlje koje nacrtom ovog zakona obuhvataju Srbe u regionu uvrste i Bugarska, Grčka, Turska i Republika Srpska. O tom problemu je već govorio moj kolega Branislav Đokić, pa ću skratiti deo moje priče na tu temu.
Što se tiče Grčke, treba poštovati istorijsku tradiciju srpskog srednjovjekovnog bitisanja na tim prostorima. Poznato je da se pominju Srbi Jezeriti u ranom srednjem vijeku. Ne treba zaboraviti nemanjićku tradiciju, naročito pohod cara Dušana i carske srpske zemlje Solunske Makedonije. U Grčkoj je, na kraju krajeva, i simbol srpskog svetosavskog pravoslavlja, Hilandar na Svetoj gori. Zbog svega ovoga nije mi jasno zbog čega je Grčka zaboravljena. Stavili ste je u onu svoju brošuru zemalja.
Zaboravljena je i srpska tradicija u Bugarskoj. Pošto su Srbi, u školama se zovu Slaveni, nastanjivali te prostore prije azijskog dijela današnjeg bugarskog stanovništva, koji su u poznatom osvajačkom stilu azijskih ratničkih naroda pod vođstvom Asparuha 680. godine zaposeli prostor današnje Bugarske i spojili se sa slavensko-srpskom većinom i od njih primili varijantu srpskog jezika, od nekadašnjeg čisto azijskog bugarskog plemena zajednički novonastali srpsko-bugarski narodni konglomerat preuzeo je bugarsko ime.
Mi iz SRS tražimo samo da se srpska istorijska tradicija njeguje preko srpske manjine u Bugarskoj u dogovoru s Bugarskom državom, a bez ikakvih drugih političkih ili ne daj bože teritorijalnih aspiracija. Hoćemo da se istina o srpskom narodu na tom prostoru ne zaboravi.
Slična istorijska priča je i sa Turskom. Prema nekim podacima, danas u Turskoj srpskim jezikom govori oko tri miliona Turaka. Taj podatak dodatno može povezati dvije države, i to naročito njegovanjem zajedničke istorijske tradicije na prostorima Balkana.
Ne treba zaboraviti brojne janjičare koji su nastali iz srpskog nacionalnog jezgra i koji su islamizacijom prevedeni u elitne turske ratnike. Nesretni i okrutni danak u krvi, ili dervišma, kada su srpski mladići prisilno odvođeni u Tursku, danas iz ove perspektive može biti faktor spajanja dva nekad neprijateljska naroda.
Otkrivanjem istorijske istine o modernoj, liberalnoj i u dobroj meri laicističkoj Turskoj, kod dijela turskog stanovništva ''janjičarskog porijekla'' može dodatno da izazove bliskost sa stanovništvom današnje Srbije. Ratne sjekire su, hvala bogu, davno zakopane. Vidite kako je i košarka u današnjoj Turskoj vrlo kvalitetna. Zbog čega? Upravo zbog srpskog porijekla mnogih turskih reprezentativaca. (Malo šale ne škodi.)
Pitam dalje gospodina ministra zašto Republika Srpska nije posebno apostrofirana kao zemlja regiona, s kojom Srbija inače ima specijalne veze. Već taj podatak ukazuje na specifičnu problematiku odnosa Republike Srpske u odnosu na hrvatsko-bošnjačku federaciju. Izostavljanjem Republike Srpske iz spiska zemalja koje obuhvataju Srbe u regionu ugrožavaju se izvorne državotvorne odredbe Dejtonskog sporazuma. Naime, izostavljanjem Republike Srpske mi jačamo unitarnost BiH i time opet ugrožavamo Dejtonski sporazum.
Postavljam i pitanje šta je sa Srbima u regionu ili dijaspori zaboravljene, izbrisane Republike Srpske Krajine, koja je upravo osnovana narodnim plebiscitom, kao i nasilno odvojene republike međunarodno priznate države Jugoslavije. Legitimno opredeljenje Srba u Republici Srpskoj Krajini trebalo je u međunarodnim odnosima da ima potpuno isti tretman. Tako je i bilo u ratnim godinama, kada je područje Krajine bilo specijalna zaštićena zona UN. Nažalost, današnja vlast doprinosi sklanjanju problema Srba iz Republike Srpske Krajine pod tepih.
Međutim, u ovom uzvišenom skupštinskom domu postoje pojedinci koji izruguju ideju ujedinjenih srpskih zemalja, koji govore o agresivnoj radikalskoj nacionalnoj politici. Hajde, neka neko u Hrvatskom saboru progovori protiv današnjih granica ''velike Hrvatske'', protiv velikohrvatske okupacije srpskih zemalja, protiv Hrvatske koja je stvorena agresivnom i zločinačkom politikom imperijalnih sila. Takav se svakako ne bi dobro proveo, bio bi bar procesuiran.
Ali u Srbiji, u srpskom parlamentu, pojedinci mogu istupati protiv nacionalnih tradicionalnih i državnih temelja srpskog naroda bez ikakvih posledica. Tako, na primjer, odvjetnik ''velike Hrvatske'' gospodin Batić šegači se sa zlojavim nacionalistima koji pominju granicu Karlobag-Ogulin-Karlovac-Virovitica.
Anacionalni elementi indirektno napadaju i tekst himne "Bože pravde", koja se pjeva u srpskim zemljama i u Srpskom Brodu. Pljuje se, dakle, po nacionalnoj istorijskoj tradiciji i nikom ništa.
Gospodinu Batiću ne treba mnogo ni zamjeriti. On je dosledan u svom antisrpstvu. Zbog takve doslednosti ga i poštujem. Takvih Kominterninih duhovnih nastavljača, nažalost, ima dosta u Srbiji, i to je fakat. Gospodin Batić je na jednoj skupštinskoj sjednici branio gospođu Pešić kada sam ja pomenuo u raspravi srpske istorijske granice na simboličnoj liniji istorijskog srpskog rasprostiranja Peroj - sjeverna Istra - Srpske Moravice - Gorski Kotar i Žumberak, u kome i danas žive Srbi grkokatolici ili unijati.
Jedan od takvih je i publicista iz Njemačke Nikola Živković, koji nastupa sa srpskih pozicija. Tada je gospodin Batić sa čuđenjem uzvikivao: "Kakve Moravice? Jesu li to Moravice u Češkoj?"
Dakle, on može slobodno da vređa, da mentoriše istorijske teme, iako nije istoričar. Ja sam ipak istoričar i nikako ne pričam napamet. Kad sam iznosio podatke o zapadnim srpskim zemljama iz moje knjige "Srbi rimokatolici takozvani Hrvati", ja sam se koristio austrijskom demografijom, austrijskim preciznim popisima stanovništva iz 1846. i 1850. godine. U njima se precizno matematički navodi da su Srbi dominirali u zapadnim i centralnim predjelima zapadnog Balkana.
Tako je zapisano da je u Istri i na Kvarnerskim otocima bilo 134.555 Srba rimokatoličke i pravoslavne vjere. Dakle, vrlo precizan podatak. Dalje, oko 60.000 Italijana Latina i oko 30.000 Slovenaca, bez ikakvog pominjanja Hrvata i hrvatskog imena. Prema tom popisu iz 1850. godine, u Dalmaciji je bilo oko 330.000 Srba rimokatolika i oko 70.000 Srba, bez pominjanja Hrvata. U Slavoniji pravoslavnih Srba i rimokatoličkih Šokaca bilo je preko 250.000, opet bez pominjanja Hrvata.
Dr Batić me, dakle, ne iznenađuje. Međutim, dojučerašnji tzv. velikosrpski nacionalisti iz naprednjačke političke formacije odjednom se zadovoljavaju malosrpskim programom i preoblače u nekakvu socijalnu stranačku formaciju. Oni se danas takođe šegače s pojmom ''velikog srpstva''. Pored dr Šešelja, i ja se osjećam prozvanim od ideologa malosrpskog programa bivših radikala, gospodina Tomislava Nikolića i Vučića, pošto sam u više navrata govorio o zapadnim srpskim istorijskim zemljama, koje idu pomenutom linijom Peroj - Srpske Moravice - Žumberak. Gospodin Nikolić nam drži lekcije o besmislu pominjanja okupiranih zapadnih srpskih zemalja. On nas malodušno pita - koje je rešenje? On se drži nasilno uspostavljenih brozovsko-angloameričkih granica. Te granice su i uspostavljene ratnom agresijom 1991. godine, ali su one nasilnim liberalnokomunističkim projektom ostvarene 1945. godine, preko Đilasove komisije i Josipa Broza. Danas kada Tomislav Nikolić izjavljuje da su postojeće granice između Srbije i Hrvatske međunarodno priznate, on tom izjavom priznaje ...
(Predsednik: Gospodine Žutiću, izvinite pošto je 14.00 časova uobičajeno vreme za pauzu...) Dobro, imam samo još pet minuta.
(Predsednik: Hoćete tih pet minuta da iskoristite kada počnemo u 15.00 časova?) Bolje sada da ih iskoristim. (Predsednik: Dobro, izvolite.)
Čak su i hrvatski mediji bili iznenađeni i, pri tome, vrlo zadovoljni takvom izjavom gospodina Nikolića o Srbiji. Nikolić i Vučić, dalje, govore da militarni radikali hoće ratom da ostvare svoje velikosrpske ciljeve, upravo kao što su nekad demokrate njega nekada optuživale da svojom demagogijom gura Srbiju i srpsku djecu u krvave ratove, pa niko od radikala ne forsira ratnu opciju, već samo poštovanje međunarodnog prava i poštovanje istorijske tradicije.
Od koga mi Srbi treba da tražimo dozvolu da možemo pričati istorijsku istinu o srpskom istorijskom rasprostiranju u srpskim istorijskim zemljama? Gospodin Nikolić vjerovatno misli da je istorija jedan ljudski život, da je istorija konzervirano stanje jednog života.
Ranije sam govorio za skupštinskom govornicom da nam Jevreji moraju biti primjer što se tiče upornosti kod njegovanja nacionalne tradicije. Upravo su Jevreji mitološku priču o Palestini kao jevrejskoj zemlji realizovali posle više hiljada godina, a naša istoriografski dokumentovana priča, koja govori o srpskim zemljama od pre 150 godina, stavlja se na stub srama.
Gospodin Nikolić se, dalje, zajedno sa Vučićem odriče zapadnih srpskih zemalja, otvoreno napadajući koncept velike Srbije. Gospodin Vučić ismijava nacionalnu ideologiju SRS-a kao nerealnu, ratnohuškačku, te proziva radikale da spremaju rat za Zadar, Split, Šibenik. Po njemu bi, izgleda, trebalo zaboraviti srpsku prošlost tih gradova. Kao što sam rekao, u Dalmaciji se srpska nacionalna tradicija gubi postepeno tek od druge polovine 19. vijeka, i to preko prihvatanja hrvatskog imena od djela Srba rimokatoličke vjere.
Niko normalan, dakle, ne želi rat, a najmanje Srbi, koji su kao topovsko meso tokom 20. vijeka ginuli za interese velikih, naročito zapadnih liberalnih zemalja. Radikalska ideja velike Srbije u sadašnjem trenutku je zapravo ideja nacionalnog istorijskog i duhovnog osvješćivanja naroda, a to nije nikakav militaristički program.
Ja sam, kao istoričar, u svojim javnim nastupima volio podsjetiti javnost gdje su bile granice zapadnog srpskog rasprostiranja i na šta su se one svele zahvaljujući antisrpskim i antipravoslavnim akcijama Vatikana, Habzburgovaca, Kominterne, nacista i Angloamerikanaca.
Gospodine ministre, ova moja istorijska priča ima za cilj da i Ministarstvo počne više razmišljati o silom uništenoj dijaspori Republike Srpske Krajine, da podrži istorijsku istinu o zapadnom srpskom rasprostiranju, da se ta istina medijski popuni, kao što to radi hrvatska televizija, koja svakim danom objavljuje gebelsovske laži o mirotvornim Hrvatima i srpskim agresorima.
Dakle, da se vratim konkretno i na zakon. Imao sam primedbe, kako sam pomenuo, na član 42, o nacionalnim priznanjima. Naime, htio bih dopuniti vrste nacionalnih priznanja. Predložio bih nacionalno priznanje za matematiku i astronomiju, koje bi nosilo naziv - nagrada Milutin Milanković.
Istorijska nauka, kao temelj humanističkih nauka, po meni je zapostavljena u ovom nacrtu zakona, jer nije predviđeno nikakvo priznanje za naučna dostignuća iz istoriografije. Zato predlažem da se obrazuje nacionalno priznanje za istoriju pod nazivom - nagrada Radovan Samardžić.
Komisija koja je zadužena za kategorije nacionalnih priznanja može odrediti i drugog istaknutog istoričara, ali je bitno da se ustanovi priznanje iz oblasti istoriografije.
Dakle, u popisu nacionalnih priznanja očito je zapostavljena istoriografija u odnosu na, na primer, oblasti jezika i književnosti za koju su predviđena dva nacionalna priznanja - Dositej Obradović i Miloš Crnjanski.
Još bih dao samo jedan predlog, koji se odnosi na pravnu nauku koja je takođe zapostavljena i nije predviđeno nikakvo nacionalno priznanje, da se dodijeli nagrada koja bi nosila ime - Slobodan Jovanović ili Laza Kostić. Evo toliko i zahvaljujem.

Zahvaljujem. Nastavljamo u 15.04 časova. Gospodin Dušan Marić će biti prvi govornik.
(Posle pauze – 15.05)

Dame i gospodo narodni poslanici, nastavljamo sa radom. Reč ima narodni poslanik Dušan Marić.

Dame i gospodo, donošenje ovog zakona, samo po sebi, neće promeniti ništa ako Srbija u korenu ne promeni svoj odnos prema Srbima izvan Srbije. Sadašnji odnos Srbije prema Srbima koji žive izvan njenih granica pre se može nazvati maćehinskim nego, kako vi iz vlasti danas tvrdite, majčinskim. Najbolja potvrda ove tvrdnje je ono što se danas događa u Sarajevu.
U sarajevskom naselju Butmir danas se pod patronatom SAD-a i EU održava sastanak muslimanskih, hrvatskih i srpskih političkih lidera. Cilj toga sastanka je da se izvrši daljnja revizija Dejtonskog sporazuma i da se stvore uslovi za daljnje ukidanje Republike Srpske. Ono što zaprepašćuje jeste činjenica da se ni na ovom, kao ni na prethodnim sličnim sastancima, ne nalaze predstavnici Srbije i Rusije, koji su, kao što znate, garanti Dejtonskog sporazuma i postojanja Republike Srpske. Još više zaprepašćuje činjenica da Srbija ni na koji način nije digla svoj glas, nije protestovala zbog činjenice što nije dobila poziv da prisustvuje današnjem sastanku.
Rasprava o ovom predlogu zakona je prava prilika da se još jednom progovori o položaju srpskog naroda izvan Srbije, a pošto su moje kolege govorile o položaju srpskog naroda u Hrvatskoj, iskoristiću ovu priliku da govorim o položaju srpskog naroda u BiH, ali isključivo o položaju Srba u BiH nakon potpisivanja Dejtonskog sporazuma, nakon okončanja ratnih dejstava. U najkraćem, taj položaj je mnogo gori nego što je bio prije 14 godina. Srpski narod je, 14 godina nakon završetka rata, izložen medijskoj satanizaciji na isti način i u istoj mjeri kao što je bio izložen 1992. ili 1999. godine.
Medijsko i političko ocrnjivanje srpskog naroda u BiH najbolje se može sagledati na slučaju Srebrenica.
U Srebrnici je, prema nekim realnim podacima, ubijeno oko tri hiljade muslimanskih vojnika, dve hiljade je poginulo u borbama sa srpskim snagama, a prema procenama, između 800 i 1200 je streljano nakon zarobljavanja.
Ti vojnici su, prije nego što su ubijeni, što svakako predstavlja ratni zločin, počinili stravične zločine nad srpskim stanovništvom u Podrinju. Kao što znate, uništili su više od 130 srpskih sela i zaselaka i pri tom ubili negde oko 3.300 pripadnika srpskog naroda. Među ubijenima je bilo više od 1.000 srpskih civila.
Znači, na jednoj strani imate ubijene muslimanske vojnike, a na drugoj strani podjednak broj ubijenih srpskih civila. Ono što je zapanjujuće jeste da za većinu svetskih medija, za medije u BiH, za većinu medija u Srbiji, za Haški tribunal, za Međunarodni sud pravde, za većinu ili za veliki broj političara u Beogradu, ubistvo muslimanskih vojnika jeste zločin genocida, a ubistvo srpskih civila nije čak ni ratni zločin. To je klasični primjer satanizacije i diskriminacije srpskog naroda.
Taj odnos dvostrukih aršina prema srpskom narodu i njegovim žrtvama ilustruje i odnos prema ubijenim srpskim civilima u Sarajevu i muslimanskim vojnicima u Srebrenici. U Sarajevu je za vreme rata, prema sada postojećim spiskovima, ubijeno oko 3.200 srpskih civila, a da ne pominjem oko 5.000 vojnika. Ti ljudi nisu bili pripadnici srpske vojske, prije nego što su ubijeni nisu počinili nikakav zločin, nisu imali oružje i uniformu. Oni su, jednostavno, izvedeni iz svojih kuća i stanova, često sa članovima svojih porodica, i ubijeni.
Nekoliko desetina srpskih civila je ubijeno nakon zvjerske torture u logoru koji se nalazi u kasarni ''Viktor Bubanj''. Već deset godina preživeli logoraši nastoje da na zgradu u kojoj su logorovali postave jednu spomen-ploču veličine pola metra kvadratnog, kao znak sjećanja na svoje poginule sapatnike i znak sjećanja na 3.000 srpskih civila koji su ubijeni u Sarajevu. Svaki put kada su pokušali da postave tu ploču, dočekali su ih naoružani policijski kordoni.
Istovremeno, na teritoriji Republike Srpske, u Potočarima kod Srebrenice, podignut je jedan impresivni mauzolej poginulim vojnicima Nasera Orića na više od deset hektara srpske zemlje. Sad pazite ovu situaciju, konstitutivni narod u BiH - Srbi, konstitutivni narod - Muslimani. Muslimanski vojnici imaju pravo na mauzolej u Republici Srpskoj, na desetine hektara zemljišta, a srpski civili u Sarajevu nemaju prava da dobiju pola metra kvadratnog na fasadi jedne muslimanske zgrade.
Nad Srbima u BiH izvršen je, kao što znate, zločin etničkog čišćenja. Protjerano je više od 460.000 Srba iz Sarajeva, srednje Bosne i Bosanske Krajine.
Nažalost, u toku je druga faza sprovođenja tog zločina etničkog čišćenja, jer muslimanske i hrvatske vlasti u Federaciji BiH čine bukvalno sve da spreče povratak prognanog srpskog stanovništva.
Posledice su sledeće - najmanje 527 naselja u Muslimansko-hrvatskoj federaciji, u kojima su pre rata živeli isključivo Srbi, više ne postoji. Znači, ostale su ruševine od kuća, porušene crkve, porušena groblja, posječeni voćnjaci i vinogradi, u korov zarasle njive. To je sve što je ostalo od Srba u 527 naselja.
Nažalost, povratak Srbima nije onemogućen samo u sela, već i u gradske sredine. U mnogim gradovima u BiH broj Srba povratnika i broj Srba koji u njima živi bukvalno se može izbrojati na prste dvije ruke. Navešću primjer Kupresa. U Kupresu je prije rata živelo 2.300 Srba u gradu i oni su činili 65% stanovništva. Danas u Kupresu živi samo sedmoro Srba. U susjednom Duvnu ih živi devetoro, u Čapljini nema nijednog Srbina, u starom srpskom gradu Ključu živi 18 Srba. U Bihaću je pre rata živelo 16.000 Srba, a sada ih ima 380, u Sanskom Mostu je živelo 24.000 Srba, a sada je omogućen povratak samo za njih 2.500.
Najmasovnije etničko čišćenje je izvršeno u glavnom gradu BiH Sarajevu, istom onom u kojem se političari iz Beograda, a među njima i predsjednik Srbije Boris Tadić, vrlo često i vrlo rado muslimanima izvinjavaju za zločine koje su Srbi počinili nad muslimanskim stanovništvom. Od predratnih 168.000 Srba u Sarajevu sada živi sedam hiljada. Oni ne da nemaju mogućnost da dobiju rukovodeća radna mjesta kao što dobijaju muslimani u Republici Srpskoj, da dobijaju političke funkcije, nego nemaju pravo na rad. Oni u Sarajevu bukvalno žive kao građani drugog reda.
Kako žive Srbi u Federaciji BiH vidi se iz sledećeg podatka - u najmanje 70 srpskih naselja u Federaciji, gde su se ljudi vratili i gde živi 15.000 stanovnika, a među njima 1.900 djece, još uvek nema električne energije, a mi živimo u 21. vijeku, a od rata je prošlo 14 godina.
Paralelno sa medijskom, satanizacija srpskog naroda sprovodi se i kroz rad organa pravosuđa, na tri paralelna kolosjeka - sarajevskom, beogradskom i haškom. Od deset optužnica koje podigne tužilaštvo u Sarajevu, devet je podignuto protiv Srba, a jedna protiv Hrvata i muslimana. Bukvalno isti odnos je u presudama koje donosi sud BiH. Možda iz razloga što je taj sud smješten upravo u zgradi kasarne "Viktor Bubanj", u kojoj se prije 15 godina nalazio logor u kojem je mučeno više od 400 i ubijeno više od 60 srpskih civila.
Što se tiče Haškog tribunala i njegovog učešća u satanizaciji srpskog naroda u BiH, i sami znate da je optuženo i osuđeno kompletno političko, vojno i policijsko rukovodstvo Srba u BiH. Po nekom automatizmu, oni u Haškom tribunalu dobijaju između 20 i 30 godina zatvora.
Istovremeno, broj optuženih muslimana je simboličan, a čini mi se da su do sada izrečene samo tri punopravne sudske presude za muslimanske zločine nad Srbima, i to na simbolične kazne zatvora od dve do tri godine.
Ono što je zabrinjavajuće jeste da aršine slične sarajevskim i haškim primenjuje i pravosuđe u Srbiji. Proces protiv učesnika u napadu na kolonu JNA u Tuzli 15. maja 1992. godine je praktično jedini veći sudski proces koji se u Beogradu vodi za zločine koji su počinjeni nad srpskim narodom. Ostalo su procesi koji se vode protiv Srba za zločine koji su počinjeni nad muslimanima.
Na primer, u Beogradu se vodi nekoliko sudskih postupaka za ubistvo nekoliko desetina zvorničkih muslimana, ali nema nijednog sudskog postupka za brutalno, zvjersko ubistvo više od 400 srpskih civila na području opštine Zvornik. Na ovaj način se svijetu šalje jedna poruka da su Srbi zaista najveći zločinci. Ako se tako kaže u Beogradu, onda se ne može očekivati da takvu tvrdnju osporavaju Brisel, Vašington, Sarajevo ili Zagreb.
Slično pravosuđu ponaša se i znatan broj medija i političara u Srbiji i skoro sve značajnije nevladine organizacije koje se bave tzv. zaštitom ljudskih prava. Neshvatljivo je da predsjednik Srbije ode i pokloni se ubijenim muslimanskim vojnicima u Srebrenici, koji su prije toga počinili stravične zločine nad srpskim civilima, i da odbije da istog tog dana ode u Bratunac i pokloni se posmrtnim ostacima ubijenih srpskih vojnika i civila, već to uradi tek sa godinu dana zakašnjenja.
Isto tako je nespojivo i otežava položaj srpskog naroda u BiH, doprinosi njegovoj satanizaciji, kada predsednik Srbije Boris Tadić ode u Sarajevo i tamo se izvini muslimanima za zločine koji su počinjeni nad muslimanima u Sarajevu, a bukvalno ni jednom riječju ne obezbjedi da dobije nekakav reciprocitet, da se muslimanski političari, bar na simboličan način, izvine za ubistvo više od 3.000 srpskih civila u Sarajevu.
Kada imate taj odnos, onda u svakom slučaju muslimanski i hrvatski političari u BiH dobijaju podstrek da nastave sa svojom u suštini zločinačkom politikom prema srpskom narodu, čiji je krajnji cilj ukidanje Republike Srpske.
Izneću sad neke činjenice koje govore o tome koje je sve nadležnosti Republika Srpska izgubila u proteklih 14 godina. Zahvaljujući srpskim političarima iz Banjaluke, da li zbog njihovog neznanja ili nedoraslosti, da li zbog karijerizma, da li zbog straha od haške optužnice, da li zbog novca, da li zbog svega toga pomalo, ali zahvaljujući njima i zahvaljujući ćutanju Beograda, Republika Srpska se prvo odrekla dejtonskog prava da svojim građanima daje državljanstvo.
To pravo je ustupila centralnoj vlasti u Sarajevu. Nakon državljanstva, vlasti u Banjaluci i na Palama odrekle su se i prava da izdaju registarske tablice na vozilima, da izdaju vozačke dozvole i određuju njihov izgled.
Srbi u BiH su potom ostali bez sopstvenog novca, pa je srpski dinar zamijenila, kao što znate, konvertibilna marka, kojoj konvertibilnost i počinje i završava se u njenom nazivu. Srpski političari su olako pristali na odricanje od autonomne poreske politike, tako da novac od poreza u Republici Srpskoj ubira Uprava za indirektno oporezivanje u Sarajevu.
Sve ovo govorim iz razloga što smatram da se ove stvari direktno tiču Republike Srbije, iz dva razloga. Prvi razlog je što je postojanje Republike Srpske sa atributima državnosti koje je imala 1995. godine životni, vitalni interes Srbije. Drugi je razlog što je Srbija potpisnica međunarodnog sporazuma koji garantuje poštovanje Dejtonskog mirovnog sporazuma i postojanje Republike Srpske.
Nakon poreza, Srbi u Republici Srpskoj su se, uz ćutanje Beograda, odrekli prava da izdaju lične karte, pasoše i saobraćajne dozvole i, praktično, sa tih dokumenata izbrisali oznake Republike Srpske. Sporazumom iz Dejtona Republici Srpskoj su u nadležnost pripali carina i zaštita sopstvene granice. Sada te poslove obavlja jedinstvena Državna granična služba, sa sjedištem u Sarajevu.
Ako Republika Srpska bude željela, ovo je možda jedan banalan primer, da u budućnosti poveća broj televizijskih i radio stanica, ona to više neće moći učiniti sama, bez saglasnosti hrvatskih i muslimanskih političara.
Uz pomoć okupacione vlasti, Banjaluka je Sarajevu poklonila i pravosuđe Republike Srpske i sad imate ovu situaciju da se svakog mjeseca u BiH podižu optužnice i izriču presude za stvarne ili izmišljene zločine koje su Srbi počinili nad muslimanima, ali zato skoro da nema sudskih postupaka za zločine koji su počinjeni nad Srbima, pa još uvek nemate presude, nemate čak ni začete procese za zločine nad Srbima u Sarajevu, Podrinju, Sanskom Mostu, Mrkonjiću, Bosanskom Brodu, Kupresu itd.
Republika Srpska se odrekla prava da ima sopstvenu vojsku, kao što znate, silom prilika, zbog kolaboracije srpskih političara u Banjaluci i zahvaljujući ćutanju u Beogradu. Vojska Republike Srpske je ''utopljena'' u zajedničku vojsku sa Hrvatima i muslimanima.
Na kraju, ono što je zdravom razumu neshvatljivo i što je najteže palo srpskom narodu nakon ukidanja vojske Republike Srpske, jeste činjenica da su srpski političari pristali da Republika Srpska praktično ostane bez svojih bezbednosnih službi.
Kao rezultat svega toga imamo ovaj današnji sastanak u Butmiru kod Sarajeva i, dok mi ovde raspravljamo o, zaista smatram, perifernim stvarima, u Sarajevu se bukvalno odlučuje da li će Republika Srpska nastaviti da postoji. Kao što znate, muslimani imaju dva zahtjeva. Naravno, iza tih zahtjeva stoje SAD i EU. Prvi je zahtjev da se Republika Srpska odrekne svoje policije, a drugi je zahtjev da se odrekne prava veta u zajedničkim organima vlasti u Sarajevu.
Praktično, u pitanju je potpuno odustajanje od Dejtonskog sporazuma, a Dejtonski mirovni sporazum je, praktično, jednini međunarodni ugovor koji garantuje postojanje Republike Srpske. Iz tih razloga smatram da Srbija mora aktivno da se uključi u ovaj proces i da se oglasi danas. Smatram da bi ministar za dijasporu trebalo da da objašnjenje zbog čega Republika Srbija ne učestvuje u današnjim pregovorima u Butmiru. Hvala.

Reč ima gospodin Bojan Mladenović.

Dame i gospodo narodni poslanici, građani Srbije, odnos između otadžbine i dijaspore smatram odnosom od velikog državnog i nacionalnog interesa.
Približavanje Srba koji su odvojeni iz više razloga je od izuzetnog značaja. Nekoliko imigracionih talasa su razlog odvojenosti srpskoga naroda. Istorija beleži iseljavanja još u 18. i 19. veku, ali se pod srpskog emigracijom najčešće podrazumeva talas političkih izbeglica posle Drugog svetskog rata, zatim talas koji je od sredine 60-ih do kraja 70-ih odveo veliki broj naših ljudi na privremeni rad u inostranstvo i, najzad, poslednji talas iz 90-ih godina prošlog veka, koji još nije u potpunosti prestao, a zahvatio je srpski narod iz svih bivših jugoslovenskih republika.
Srbija u svakom trenutku treba spremno da dočeka i omogući vraćanje srpskog naroda koji želi da dođe i živi u Srbiji, kao i da omogući materijalne uslove za to. Svi koji žele da se vrate su dobrodošli. Mora im se omogućiti da donesu svoja materijalna i duhovna dobra, kojima će, osim svojim prisustvom i prisustvom svog potomstva, dopuniti i obogatiti našu zemlju.
U odnosu na broj stanovnika Srbije, s pravom se može reći da je srpska dijaspora veoma brojna, jer predstavlja više od trećine populacije u zemlji. Pod pojmom srpska dijaspora podrazumevaju se sva ona lica koja Srbiju doživljavaju kao maticu i koji se sa Srbijom identifikuju i u kulturnom i u jezičkom smislu, bez obzira na to da li imaju državljanstvo Srbije ili su pripadnici druge ili treće generacije iseljenika, da li žive u prekookeanskim zemljama ili u regionu, da li su srpske nacionalnosti ili su pripadnici neke od nacionalnih manjina koje žive u Srbiji.
Potencijal kojim raspolaže naša dijaspora je izuzetno velik - ideje, znanje, iskustvo, poslovne veze, kapital, koji može doprineti ekonomskom razvoju naše zemlje. Zbog toga je izuzetno bitna poslovna saradnja subjekata dijaspore i matice, zatim ekonomska saradnja preduzeća u dijaspori i matici, organizovanje poslovnih susreta, promocija predstavnika dijaspore i matice, razmena ekonomskih informacija između matice i dijaspore i slično. Bitno je i značajno davati konkretne predloge za projekte za koji su zainteresovani predstavnici dijaspore i privrednici iz inostranstva za ulaganje u privredu Srbije, razvoj opština u Srbiji i slično.
Međutim, ne treba se samo vezivati za ekonomsku saradnju i stalno nju spominjati, već treba unaprediti i naučnu, kulturnu sportsku i mnoge druge oblike saradnje između dijaspore i matice. Dijaspori treba pružiti sve najpotrebnije informacije koje se tiču privrednog, kulturnog i političkog života matične države. Posebnu pažnju treba usmeriti na omogućavanje učenja srpskog jezika i ćiriličkog pisma.
Kada se organizuju manifestacije u Srbiji bilo kog karaktera, mora se mnogo više voditi računa o datumima kada se one održavaju, što nije slučaj danas, da one budu upravo u trenutku kada se inače veliki broj Srba iz inostranstva nalazi kod nas, a to je prilikom novogodišnjih, božićnjih praznika, letnjih godišnjih odmora i slično.
Potrebno je što više pomagati dijaspori, a ne samo da se od njih traži kapital i da vrše ulaganja u Srbiju. Treba voditi više računa o srpskim zajednicama u inostranstvu, jer i tamo ima mnogo siromašnih.
Pre deset godina, kada je bio u republičkoj vlasti, SRS je omogućio kupovinu velikog broja knjiga koje su poklonjene našoj deci u Rumuniji, kao i kombi za prevoz dece do škole. Takođe, u tom periodu organizovali smo prvi sabor srpskih novinara iz inostranstva u hotelu "Mladost", gde je došlo preko pedesetak novinara iz više zemalja sa više kontinenata, što smatramo od izuzetnog značaja za odnose između otadžbine i dijaspore.
U godišnjem izveštaju o radu Ministarstva za dijasporu stoji da je postavljena spomen-ploča Milevi Marić-Ajnštajn u Cirihu. Koristim priliku da postavim pitanje samom ministru – da li se dovoljno vodi računa uopšte o kulturnoistorijskim spomenicima koji su postavljeni u čast naših velikana u inostranstvu, jer ono što vidimo u Srbiji, u kakvom se stanju oni nalaze, ne uliva nam nadu da se vodi računa o istima.
Navešću vam primer samo na mojoj opštini Voždovac, gde do rodne kuće vojvode Stepe Stepanovića nemate adekvatan ni prilaz niti parking prostor. Dvorište je zaraslo i neograđeno, postoji deo ograde koji je po izgledu, verovatno, i sam vojvoda postavio. Vojskovođa koji je proveo preko 40 godina u srpskoj vojsci, ne zaslužuje ovakav odnos.
Gradska mehana, takođe na Voždovcu, u Kumodraž selu, koja je inače zaštićeni objekat, potpuno je oronula, bez prozora i vrata, puna otpada i đubreta. Naveo sam samo ova dva primera kako se jedna opština ophodi prema svojim spomenicima, a nadam se da nije takav slučaj u inostranstvu.
Završio bih izlaganje činjenicom da dijasporu ne smemo gledati samo kroz ekonomsku saradnju i ekonomsko iskorišćavanje, već joj treba omogućiti što tešnju saradnju sa maticom, što više ih pozivati da dolaze u svoju domovinu i voditi mnogo više računa o siromašnim Srbima, kojih nažalost ima puno u inostranstvu, koji se nisu snašli na adekvatan način, koji se često osećaju da su prepušteni sami sebi, koji se osećaju usamljenim i zaboravljenim od strane svoje domovine. Hvala.

Zahvaljujem. Reč ima narodni poslanik Milorad Buha. Ostalo je još tri minuta za vašu poslaničku grupu.