Gospođo Mićić, dame i gospodo narodni poslanici, prosto se čovek zapita da li ima uopšte smisla govoriti danas na ovu temu kada u većem toku rasprave nemamo prisutnog ministra za finansije i ekonomiju, gospodina Đelića. Sada su mi neke kolege rekle da je on verovatno na sednici Republičke vlade koja upravo, kažu, donosi uredbu o tome da se još neki građani Republike Srbije isporuče Hagu i time, verovatno, obezbede dopunska sredstva za realizaciju ovakvog finansijskog plana po opštinama širom Srbije. Naravno da bi bilo bolje da to nije istina, ali tako su me obavestili.
Dame i gospodo narodni poslanici, pred nama je dokument koji očigledno ima zadatak da nas pomalo zbuni, da potvrdi navodno opredeljenje Republičke vlade da se decentralizuje republička vlast u korist lokalnih samouprava i da se lokalnim samoupravama obezbede veći izvorni prihodi, pa i prava po tom osnovu, radi boljeg ili višeg zadovoljavanja interesa građana u tim opštinama. Otuda imamo apsolutne iznose novčanih sredstava koja se kao dopunska sredstva dodeljuju pojedinim opštinama, a imamo i relativne iznose, što će reći procente učešća u ukupnom planiranom porezu na promet na području pojedinih opština.
Kako reče gospodin Đelić, potencijalni porez na promet koji bi se ubrao na području pojedine opštine jeste bio jedan od ključnih kriterijuma da se utvrde apsolutni iznosi. Na kraju smo dobili jedan plan, jedan predlog sa kojim očigledno nije niko zadovoljan, ni oni koji u tom budućem porezu na promet učestvuju sa stopama od preko 20%, a pogotovo oni koji u tom porezu na promet učestvuju sa porezom ispod 10, pa i 5%.
Igra brojki očigledno ovde postoji. Ukazao bih samo na nekoliko činjenica. Pominjana je ovde Loznica. Kao poslanik iz Loznice želim da kažem sledeću stvar: ukupan budžet opštine Loznica za 2002. godinu planiran je na nivou od 276 miliona dinara. U tome su dopunska sredstva republičkog budžeta 44 miliona. Nije problem u visini tih sredstava, jer u pravu je kolega Ljuba Mucić, možda bi bolje bilo da se ta sredstva usmere na neku drugu stranu u smislu oživljavanja privrede, da bi se ovaj poreski potencijal ili fiskalni kapacitet, kako kažu u obrazloženju, povećao. Na primer, imate sledeću situaciju da Čačak kao grad, otprilike slične veličine Loznici, sa 122 hiljade stanovnika, a Loznica ima oko 113 hiljada, treba da u toku 2002. godine ubere milijardu i 36 miliona poreza na promet. Pri tome će budžet Čačka za 2002. godinu biti oko 550 miliona, a budžet Loznice 266 miliona.
Dakle, po istim kriterijumima u ovoj zemlji, u Republičkoj vladi, stvorili smo osnove prema kojima treba da funkcioniše budžet lokalnih samouprava. Ovde se otvara pitanje kako će to zapravo da se izvede, ukoliko je potpuno pod znakom pitanja da li ćemo u toku 2002. godine ostvariti realan rast društvenog bruto proizvoda od 4%, odnosno nominalan rast od 30%, kako to stoji u obrazloženju ovog zakona.
Činjenica je da nemamo rast proizvodnje u prva tri meseca i da, shodno tome, nije realno niti planirati, a pogotovo očekivati da ćemo na kraju fiskalne 2002. godine ostvariti realan rast od preko 4% da bismo zadovoljili ove projektovane potrebe. Smanjena je kupovna moć. Otuda se realno može očekivati manje ubiranje sredstava po osnovu poreza na promet nego što je ovde projektovano.
Gospodo, 113 hiljada Lozničana treba da ostvari 349 miliona poreza na promet ili da se, računajući prema ovim stopama koje su iskazane u materijalu, ukupno u toku jedne fiskalne godine na području te opštine ostvari oko milijardu i 700 miliona ukupnog prometa. Kad to svedemo na građanina i na mesečni nivo, onda to izađe negde oko svega 42 dinara dnevno da jedan građanin Loznice treba da napravi prometa da bi se ubrao ovaj porez od 349 miliona na području te opštine.
Tu sada nastaje ključni problem. Kako eventualni višak sredstava iznad ovih iznosa koji su ovde planirani rasporediti, a da svi vuci budu siti i sve ovce na broju. Tu je sad ključni odgovor zašto nam uopšte služe ovi pokazatelji i procenti.
Kada neka druga opština koja ima relativno veće učešće u planiranom porezu na promet bude povećala budžet, odnosno porez na promet za 100 miliona, ona će od toga dobiti 20 miliona. Sada se postavlja pitanje motivacije Čačka i svih drugih većih gradova koji donose više - da li će biti motivisani da upravo rade na ubiranju tog poreza na promet, ukoliko se taj kolač ne deli na način koji je objektivan.
Sada se tu postavlja pitanje zašto Vlada nije, kada je razgovarano o Zakonu o lokalnoj samoupravi, prihvatila upravo predloge nekih opozicionih stranaka, i SPS takođe, da se dopune i prošire kriterijumi prema kojima će se raspoređivati eventualni višak tih sredstava u odnosu na dopunska sredstva koja se planiraju u republičkim budžetima. Nemamo dovoljno kriterijuma i ne mogu samo biti ovi koji su ovde korišćeni, već je trebalo napraviti odgovarajuće kriterijume prema svakoj opštini, da bi se jednostavno došlo do saznanja koliko zapravo ko doprinosi povećanju budžeta, odnosno ubiranju poreza na promet na svom području.
Čime su zapravo lokalni rukovodioci u lokalnoj samoupravi motivisani da podstiču stanje u privredi i proizvodnju, ukoliko ne ovom činjenicom da bi srazmerno svom povećanom učešću u porezu na promet mogli dobiti i veći deo kolača za zadovoljavanje onih potreba koje su prisutne u svim gradovima širom Srbije. Možda bi bio ključni kriterijum da se dogovorimo da se uvede sledeće: ona opština koja je u odnosu na prethodnu godinu uspela da ostvari veći rast društvenog proizvoda u odnosu na planirani prosek u Republici Srbiji ima pravo da srazmerno tom delu dobije veći deo poreza na promet.
To je ono sa čime se mi ne možemo složiti, a kada je u pitanju Predlog ovog zakona. Teška je materija, brojke su ovde u pitanju, ali jednostavno skakalo se sa kriterijuma na kriterijum i došli smo do toga da niko zapravo nije zadovoljan, a da se postavlja pitanje, hoćemo li uopšte i u ovoj meri uspeti da ostvarimo opštinske budžete kako smo i planirali. Hvala lepo.

Reč ima narodni poslanik Petar Jojić, a posle njega narodni poslanik Nebojša Jović.

Dame i gospodo narodni poslanici, i u ovom zakonu ima narušavanja Ustava i ima nepoštovanja saveznih zakona. Naime, u članu 2. Predloga ovog zakona predviđa se da nad ovim sredstvima ne može biti pokrenut niti sproveden izvršni postupak. Međutim, tu se pravi velika razlika kada su u pitanju građani i kada je u pitanju država. Kada su u pitanju građani, da se od njih naplati porez, država pokreće sve instrumente,  ima pravo i vrši naplatu prinudnim putem, putem izvršenja. Kada je u pitanju država, niko ne sme da dira u tu kožnu torbicu države, odnosno Vlade Republike Srbije.
U članu 9. Ustava Republike Srbije propisano je da ustavnost i zakonitost štiti Ustavni sud. Dame i gospodo narodni poslanici, kada bismo mi imali Ustavni sud u Srbiji, a za čega se zalaže SRS, da se što pre osnuje i da što pre zaživi, ne bi ovakvi zakoni nikada mogli da opstanu na pravnoj snazi. Naime, srpski radikali su se založili u Saveznoj vladi da se donese savezni zakon o izvršenju. Tim zakonom, "Službeni list" 28 iz 2000. godine, u članu 179. predvideli smo, jer smo se borili protiv dužničkog lobija koji je bio uvek zaštićen, a da nikada poverioci nisu imali pravo da traže zaštitu niti su je pred državom ikad imali. da se od prinudnog izvršenja, dame i gospodo, mogu izuzeti samo sredstva za odbranu i bezbednost države i prirodna bogatstva. A i nad sredstvima Republike, nad sredstvima opštine i države može se i te kako sprovesti prinudni postupak.
Prema tome, dame i gospodo, u članu 115. Ustava SRJ propisano je da republički zakoni, tj. zakoni članica SRJ moraju biti u saglasnosti sa Ustavom SRJ, a takođe i sa saveznim zakonima. Međutim, imamo praksu da se uvode neka nova pravila u našem zakonodavstvu i, mogu da kažem, pravna je država na niskim granama i naše je pravo danas u situaciji pravog sumraka. Zato građani SRJ, a pre svega Republike Srbije, nisu pred zakonom i pred Ustavom jednaki. Zbog toga se u svakom zakonu od strane većine u ovoj skupštini na svaki mogući način želi ugraditi instrument kojim će država da isključivo ostvaruje sopstvena sredstva i da izrabljuje, radnike, seljake, poljoprivrednike i penzionere, dakle sve strukture.
Srpski radikali se zalažu da se otpočne poštovanje pravne države, a za šta smo se otprilike zalagali, posebno DOS kada je obećavao u predizbornoj kampanji da će se boriti u prvom redu za izgradnju pravne države i podizanje pravne države na viši nivo. Zato srpski radikali traže da vi, gospodo iz DOS-a, prekinete sa praksom koja nije zabeležena u istoriji ove države i koja nije u skladu sa odredbama Evropske povelje Evropske unije, kao ni sa međunarodnim pravom. Hvala.

Hvala. Reč ima narodni poslanik Nebojša Jović, a posle njega narodni poslanik Ljubomir Kragović.

Poštovani narodni poslanici, članom 99. Zakona o lokalnoj samoupravi predviđeno je da se posebnim zakonom utvrđuje deo poreza na zarade, deo poreza na promet ukupan obim sredstava koji je ustupljen opštinama i gradovima, a koji se koristi za vršenje poslova utvrđenih Ustavom i zakonom. To je dovoljan razlog da Vlada Republike Srbije ponudi Narodnoj skupštini na usvajanje Predlog zakona o obimu sredstava i učešću opština i gradova u porezu na zaradu i porezu na prometu u 2002. godini.
Predlogom zakona o obimu sredstava i učešću opština i gradova u porezu na zarade i porezu na promet u 2002. godini utvrđena je stopa učešća u porezu na zarade u visini od 5% od ostvarenja na teritoriji opština i gradova, a dok je stopa učešća u porezu na promet određena pojedinačno za svaku opštinu i za svaki grad. Njime se određuje godišnji obim ustupljenih sredstava koji služi za ujednačavanje obima i rashoda po pojedinim opštinama i gradovima. Po ovim kriterijumima, opštini Kuršumlija od poreza na zaradu ustupljen je deo prihoda u iznosu od 3.739.000 dinara, kao i poreza na promet u iznosu od 27.871.000 dinara, što ukupno iznosi 31.620.527 dinara.
U 2001. godini procenat učešća u porezu na promet proizvoda i usluga iznosio je 40,3%, a sada iznosi 33,4%, pa bih postavio pitanje, zašto je došlo do smanjenja procenta učešća. Ne znam šta se toliko pozitivno promenilo u Kuršumliji da bi se ta stopa smanjila za skoro 7%. Smatram da je stopa trebalo da ostane na prošlogodišnjem nivou, jer smanjenje stope učešća u 2002. godini za opštinu koja spada u red najnerazvijenijih u Srbiji ne može imati opravdanje, sa tim se dovodi u pitanje visina poreza na promet kao izvornog prihoda, koji bi trebalo da pripadne opštini.
Sada bih prokomentarisao deo sredstava koji se dodeljuje opštinama po dopunskom kriterijumu. Po dopunskim kriterijumima opštini Kuršumlija je dodeljeno nedovoljno sredstava i to u iznosu od 15.334.000 dinara, i to po kriterijumima po osnovu površine 7.191.000 i razvijenosti 8.142.000 dinara. Ne mogu prihvatiti podatak da rast društvenog proizvoda za 2000. godinu bude osnov za obračun po osnovu kriterijuma razvijenosti. Nedovoljan je podatak o visini, da kriterijum bude visina izvornih i ustupljenih sredstava. Postoje mnogi drugi kriterijumi i razlozi za dodelu dopunskih sredstava, kao recimo status životne sredine.
Tu je granica sa Kosovom 102 kilometra i na tom području živi srpsko i crnogorsko stanovništvo. Oni treba da imaju drugačiji status u raspodeli dohodaka i sredstava. Sredstva bi bila iskorišćena u određene svrhe na tom području, a to možemo učiniti izgradnjom putne mreže, vodovodne mreže, elektromreže. U Opštini Kuršumlija, verujte, postoji i dan - danas stanovništvo koje nema električnu energiju.
Osnova svemu tome je izgraditi jedan pogon u selu Merdare, a svi treba da znate gde se nalazi selo Merdare, jer su tu mnogi sporazumi i dogovori potpisani i vraćanje, a ne razmena Albanaca na Kosovu, izvršeno je u tom selu.
Izgradnjom tog pogona, ostalo bi stanovništvo u tom selu, jer verujte mi, 52 deteta ima do 12 godina života. Ako to ne uradimo, za 10 do 15 godina prostor između administrativne granice Kosova i Kuršumlije ostaće prazan. Možda bi preraspodelom dopunskih sredstava, ili po nekom drugom kriterijumu, mogla biti dodeljena Opštini Kuršumlija dodatna sredstva.
Nije mi jasno po kome kriterijumu su dodeljena dodatna sredstva, jer je iznos od 2.345.000.000 raspoređen gradovima. Postavljam pitanje - šta ostaje opštinama, da li u opštinama postoje komunalni problemi, kao razlog za dodelu dodatnih sredstava?
Prokomentarisao bih član 4. Zakona, koji govori o tome šta će biti sa sredstvima, kada se naplatom prihoda ostvari obim sredstava u skladu sa dinamikom utvrđenom Opštim bilansom javnih prihoda i javnih rashoda za 2002. godinu. Tu se predviđa da izuzetno opštinama i gradovima na čijoj se teritoriji obezbedi naplata poreza na promet i poreza na zarade u obimu većem od iznosa, iz člana 2, uvećanog za stopu rasta cena na malo iznad projektovane za 2002. godinu, pripada deo tako ostvarenih sredstava, i to na iznos iznad obima utvrđenog primenom odgovarajućih stopa učešća u porezu na promet, kako je predviđeno ovim predlogom zakona.
Smatram da je ovakav princip nepravedan prema većim opštinama i gradovima, sa manjom stopom učešća, i da destimulativno deluje na lokalnu samoupravu, a to sve u cilju da bi se postigla pravednija raspodela. Nudimo rešenje po kome opštinama i gradovima pripada 50% sredstava ostvarenih iznad utvrđenog obima, i to ćemo braniti i diskutovati o tome kada bude rasprava u pojedinostima.
Takođe smatram da član 5. predloženog zakona treba da pretrpi izmene. Naime, član 5. nudi mogućnost da ako se prihodima iz člana 3. ovog zakona ne ostvari predviđeni iznos, opštini, odnosno gradu, obezbeđuju se sredstva iz budžeta Republike srazmerno visini ostvarenja budžeta Republike.
Mislim da Vlada Republike Srbije, na predlog ministra nadležnog za poslove finansija i ekonomije, treba posebnim rešenjem kvartalno opštinama i gradovima, koji sa procentom učešća u zaradi i porezu na promet proizvoda i usluga za 2002. godinu ne dostignu obim sredstava, za taj period obezbediti iz budžeta Republike sredstva iz ostvarenog iznosa prihoda, predviđenog za taj period, srazmerno visini ostvarenih prihoda u budžetu Republike.
Predloženim rešenjem došlo bi do kvartalnog usklađivanja i izjednačavanja poreza svih opština, u skladu sa projektovanim obimom budžetskih sredstava.
Predloženi zakon predstavlja srž, kako bi opštine i gradovi, na bazi parametra iz ovog zakona, pripremili svoje budžete. Zbog toga je on bitan, a naročito za funkcionisanje nedovoljno razvijenih opština, za određivanje njihovog budžeta, bez obzira na član 98. Zakona o lokalnoj samoupravi, kojim Republika ustupa jedinici lokalne samouprave javne prihode koji se ostvaruju na njenoj teritoriji.
Kod pojedinih prihoda, kao što su prihodi od davanja u zakup pokretnih stvari, dobitka od igara na sreću ili prihodi od osiguranja lica, pojedini budžeti opština neće imati prihod i to će predstavljati samo mogućnost predviđenu Zakonom o lokalnoj samoupravi.
Zbog toga smatram da predloženi zakon treba da pretrpi izmene. Zahvaljujem.

Zahvaljujem gospodinu Joviću.
Reč ima narodni poslanik Ljubomir Kragović.

Dame i gospodo narodni poslanici, mi, srpski radikali, Predlog zakona o obimu sredstava i učešću opština i gradova u porezu na zarade i porezu na promet u 2002. godini smatramo kao već jedno loše rešenje, koje je ponuđeno ovom parlamentu na usvajanje, od strane Vlade Republike Srbije.
Šta nedostaje ovom predlogu zakona - nedostaju principi, kriterijumi i stavovi, ključni za preraspodelu sredstava opštinama i gradovima. Do danas smo imali jedan loš zakon, a danas još lošiji Predlog zakona. Lošiji zbog toga što se ovim predlogom zakona ide ka centralizaciji, umesto ka decentralizaciji jedinica lokalne samouprave.
Lošiji zbog toga što se raspodela sredstava vrši na osnovu lobiranja lokalnih moćnika, vrši se na osnovu privrženosti Vladi Republike Srbije, vrši se na osnovu moći u ovom nenarodnom režimu, koji se ogleda u Vladi Republike Srbije.
SRS smatra da su Ovim predlogom zakona jedinice lokalne samouprave stavljene na milost i nemilost Vlade Republike Srbije. Umesto najavljivane reforme u oblasti lokalne samouprave i poreske politike, mi dobijamo prepisane predloge zakona, kao da je ministar Đelić završio resavsku školu.
Šta je sa utakmicom između jedinica lokalne samouprave, zašto se ne stvara ambijent gde bi se jedinice lokalne samouprave takmičile, borile, nadmetale za što bolje uslove privređivanja u svojim jedinicama lokalne samouprave.
SRS smatra da se boljitak za sve građane, pa i za jedinice lokalne samouprave, može ostvariti samo onim zakonskim projektom koji omogućava utakmicu između jedinica lokalne samouprave, gde će se svaka jedinica lokalne samouprave boriti i truditi da stvori što bolje uslove, da stvori ambijent koji će omogućiti razvoj privrede pre svega, a posledice će biti i razvoj jedinica lokalne samouprave.
Ono što naročito bode oči je to što su izostavljene opštine sa Kosova i Metohije u članu 2. ovog predloga zakona. Još veći nedostatak je u članu 3. ovog predloga zakona, gde je predviđeno da će se na Kosovu i Metohiji, tj. po jedinicama lokalnih samouprava, ubirati porez na zarade i porez na promet. Npr. grad Priština imaće učešće sa 20,7%, Vučitrn sa 56,2, Kosovska Mitrovica sa 38,7% itd.
Ne mogu a da ne pitam Vladu Republike Srbije - kako misli da ubire porez na promet i porez na zarade na Kosovu i Metohiji, koji su to mehanizmi koji će sve ovo realizovati? Možda je Vlada Republike Srbije u dilu sa šiptarskim teroristima i robijašima, koje je pustila na slobodu, pa oni zauzvrat da ubiraju porez na Kosovu i Metohiji. Međutim, mislim da su u zabludi.
Moram da podsetim Vladu Republike Srbije na Uredbu koju je donela, a koja je sasvim suprotna onome što se nalazi u ovom predlogu zakona. Šta stoji u Uredbi Vlade Republike Srbije (inače je poznato da ova vlada vlada uredbama) - to je da se ona odriče poreza na promet i usluge za robu koja ide ka Kosovu i Metohiji. Ova uredba je višestruko opasna i štetna jer, s jedne strane, može se zloupotrebiti, a sa druge strane, dozvoljava se finansiranje okupatora i šiptarskih terorista na Kosovu i Metohiji.
Srpski radikali smatraju da je cinizam predviđati da se u Kosovskoj Mitrovici ubira porez na promet.

Gospodine Kragoviću, molim da se držite tačke dnevnog reda.

Ja ne znam koga vi slušate, ove ovde što pričaju ili mene?

Nema smisla da polemišemo vi i ja, gospodine Kragoviću, ali sasvim sigurno nije na dnevnom redu nikakva uredba, nego zakon, ja vas molim da se držite dnevnog reda.