Poštovana predsedavajuća, poštovana ministarka, članovi Ministarstva, saradnici, dame i gospodo narodni poslanici, naša poslanička grupa SPS-JS podržava amandman gospodina Marinkovića, koji pokušava da precizira kategoriju stalnog broja stanovnika koji se uzima kao parametar za izračunavanje maksimalnog broja zaposlenih u lokalnim samoupravama, odnosno koliko to hiljada stanovnika, zapravo, postoji na osnovu popisa u jednoj lokalnoj samoupravi i koliki se broj službenika dobija množenjem sa četiri.
Međutim, ipak smatramo da ovaj član u 1. stavu ne prejudicira način na koji će se uzimati broj stanovnika, koji je u kategoriji stalnog broja i koji je parametar za izračunavanje broja zaposlenih, definicija koja govori da ukupan maksimalan broj zaposlenih na neodređeno vreme u lokalnoj administraciji ne može biti veći od četiri zaposlena na hiljadu, prema poslednjem popisu stanovništva.
Molim vas da vreme ide na račun Poslaničke grupe.
Ovde je problem i postavlja se pitanje – šta podrazumevaju i proizvode reči: "po poslednjem popisu stanovništva"?
U skladu s međunarodnim preporukama od 2002. godine, u stalan broj stanovništva ubrajaju se samo oni koji imaju prebivalište i borave u jedinici popisa; ne uzimaju se u obzir ljudi koji su na tzv. privremenom radu u inostranstvu. Takvih ljudi u nekim lokalnim samoupravama je zaista mnogo, naročito u krajevima istočne Srbije. Tako npr., u Negotinu je preko 15.000 ljudi na stalnom radu ili boravi u inostranstvu, u opštini Petrovac na Mlavi, negde oko 12.000, u opštini Svilajnac, oko 7.000, oko 8.000 – u Požarevcu, ima ih više hiljada iz opštine Bor, Kladovo, Zaječar, itd.
Dakle, ovo je prisutno naročito u istočnoj Srbiji, mada ima tih pojava i u drugim delovima Srbije. Na osnovu te međunarodne preporuke, mi smo imali takvu primenu i određenih podzakonskih akata, propisa, uputstava itd., pa smo, recimo, i visinu transfera imali po ovom broju stanovnika, iako ta međunarodna preporuka nema snagu zakona i obaveznosti. Ona nije imperativ i ne mora se primenjivati, a naročito se ne mora i ne treba primenjivati ako doprinosi negativno onome što zovemo ravnomerni regionalni razvoj, ili stvaranje pretpostavke za brži razvoj nerazvijenih krajeva.
Prema tome, primena ovoga nije u saglasju s onim što je Zakon o regionalizaciji i ravnomernom razvoju regiona u Srbiji i ovim pitanjem bi se trebalo svakako pozabaviti. Ovde mi ne računamo na te ljude, iako oni faktički postoje, a zapravo, s određenog aspekta za državu, za lokalnu samoupravu, za druge organe, kao da ne postoje. Isto se računa i tamo gde ih ima 15.000 ili 10.000, i u opštini gde ih stvarno nema.
Mi smo ovde videli da je stigao amandman koji se odnosi na raseljena lica i podržavamo jedan takav amandman koji uvažava taj broj ljudi i na osnovu koga će se uvećati broj radnika, odnosno službenika u administraciji. Ali, kada je reč o ovim ljudima koji su s prebivalištem u tim lokalnim samoupravama, a koji se ne računaju i ne priznaju, oni, praktično, imaju gori položaj od raseljenih ili izbeglih lica.
Ti građani zaista postoje i trebalo bi ih drugačije tretirati, i zbog njih samih, i zbog tih lokalnih samouprava u kojima oni žive, a za to postoji više razloga. Nabrojaću nekoliko njih. Oni se tretiraju kao dijaspora. Iako, po definiciji, oni pripadaju toj grupaciji, i tu dijasporu možemo posmatrati nijansirano, u smislu – ljudi koji su državljani Srbije, ili ljudi koji nisu više državljani Srbije, ali su nekada bili i koji imaju neku vezu, iz ponosa, s našom državom. Međutim, ovde je reč o ljudima koji imaju imovinu, koji imaju decu, koji imaju roditelje, koji stalno dolaze u zemlju i koji ostvaruju sva prava i sve obaveze prema državi, u jednakoj meri kao i građani koji se računaju u taj tzv. stalan broj stanovnika.
Dakle, oni, prvo, imaju prebivalište u određenim lokalnim samoupravama, u određenim mestima. Nalaze se na biračkom spisku. Iako će im novi zakon o jedinstvenom biračkom spisku dati pravo da mogu da glasaju prema mestu boravka u inostranstvu, iz onoga što je i do sada bio odziv građana koji žive u inostranstvu, činjenica je da će oni u najvećem broju pokušati da to svoje pravo ostvare u svojoj lokalnoj samoupravi, u mestu gde imaju prebivalište.
Apsurd je, kao što je rekao gospodin Marinković, da ima u ovim opštinama više birača na biračkim spiskovima od već priznatih građana, prema kojima se određuje parametar za mnoge nadležnosti lokalnih samouprava, u ovom slučaju, i za broj u lokalnoj samoupravi, ali i za visinu transfera, što je možda još važnije od ovog prvog pitanja o kome danas razgovaramo.
Ti ljudi vode sudske sporove u našim opštinama, u opštinskim upravama, a sutra, u jedinicama tih osnovnih sudova koji opstaju, ne vode ih tamo. Njihova deca, u uzrastu osmogodišnjeg obrazovanja, u nekim elementima su na teretu opštinskih budžeta, kao što je prevoz, kao što su besplatni udžbenici, itd. Poreske lokalne službe servisiraju ove građane kroz naplatu komunalnih taksa, a ima i naknada za korišćenje građevinskog zemljišta, koja se naplaćuje u jednakoj meri i građanima koji stalno žive ovde i onima koji privremeno borave i rade u inostranstvu. Porez na imovinu fizičkih i pravnih lica, takođe, naplaćuju i tu oni, isto, spadaju.
Kada je reč o pravno-imovinskoj službi, tu je obilje poslova koje opštinska uprava vrši prema građanima. Između ostalog, izdaje urbanističke uslove i građevinske dozvole, a zapravo ti građani najviše i grade i ulažu novac u razne objekte u okviru svojih domaćinstava. Pogledajte širom istočne Srbije, gde ima ljudi koji borave i rade u inostranstvu, kako se ti krajevi, po ličnom standardu i imetku, razlikuju od drugih delova Srbije, gde nema takvih ulaganja. Samim tim, i inspekcijske službe imaju mnogo više poslova u ovim opštinama, zbog ovih građana, nego u drugim opštinama, gde takvih građana nema.
Imamo i ostale potrebe ovih nepriznatih građana, uslovno rečeno, a to su izdavanje raznih izvoda i raznih uverenja i dokumenata, kao što su izvod iz matične knjige rođenih, umrlih, izvoda venčanih, uverenja o državljanstvu, overa svih dokumenata itd.
Povrh svega, treba napomenuti da ovaj broj građana, koji nije za zanemarivanje, ima ogroman doprinos u onome što je izvor deviznih rezervi naše zemlje, imaju značajne obaveze prema državi i uzimaju učešće u ispunjavanju svojih obaveza. Samim tim, kada su oni izvor tih deviznih rezervi, a, takođe, ispunjavaju sve poreske i druge obaveze prema državi, prema drugim organima, prema asocijacijama, prema lokalnoj samoupravi, oni treba da budu i parametar za određivanje visine transfera, ali i za ono što je broj sudija u lokalnoj samoupravi, opstanak zdravstvenih ustanova, kao što su bolnice prema broju stanovnika, što je broj lekara itd.
Ovde nije reč samo o konkretnom zakonu, tj. jeste, jer je sigurno da ugao iz koga iznosimo ovu problematiku zavređuje i drugačije računanje stalnog broja stanovnika, što bi dalo uvećani broj službenika u lokalnoj samoupravi, ali je značajno i za druge parametre i druge nadležnosti koje pripadaju lokalnim zajednicama u Srbiji.
Gospođo ministarka, izuzetno mi je drago što ste ovlašćeni predstavnik danas za razgovor o ovom zakonu. Smatram da ste pravi sagovornik i da ste apsolutno u stanju da ovo saslušate, ako ne da lično odlučujete o tome, ono da prenesete razmišljanja naših lokalnih samouprava i ljudi koji vode lokalne samouprave o ovoj značajnoj problematici koja se tiče i pitanja ravnomernog regionalnog razvoja.
Zamolio bih vas da učinite napor da s predstavnicima ovog parlamenta, bez obzira na pripadnost poslaničkim klubovima i strankama, i s nekim od predstavnika lokalne samouprave, ne treba od toga praviti konferenciju, samit itd., dođemo do razgovora s vama lično o primeni ovog, ali i drugih propisa koji obrađuju ovu problematiku, kao i s ministrom Dinkićem i ministarkom Dragutinović, to se odnosi na propise koje ne donosi ova skupština, a koji značajno utiču na život tih lokalnih zajednica, koje ne mogu da opstanu, jer im se skraćuju mogućnosti za bilo kakvo opstajanje kada im se potencijali na osnovu kojih opstaju, a i ovo su određeni potencijali, neprekidno smanjuju.
Na drugoj strani, primenom takvih propisa i takvog računanja stanovništva itd., imamo uvećanje. Recimo, studenti koji odlaze u veća mesta, računaće se u tim većim mestima itd., znače uvećanje potencijala već razvijenih sredina.
Razumeo sam da naša vlada, koju podržavamo, to uopšte nije sporno, mi ćemo glasati za ovaj zakon, uvažava sve napore za nalaženje jedne politike koja će u svim segmentima nastojati da da impulse razvoju sredina koje su manjkave u materijalnoj bazi i u drugim resursima.
U toj nadi, još jedanput vas molim da date svoj doprinos ovome. Mi ćemo glasati za ovaj zakon. Podržavamo ovaj amandman, ali smatramo da nije presudan, da ostavlja mogućnost primene u određivanju broja stanovnika i ovako i onako. To zakonski nije određeno, ali je veoma značajno da se ovi aspekti sagledaju na drugi način i da damo mogućnost za jačanje nekih segmenata u lokalnim samoupravama koje su manje razvijene.